340
341
Phượng ổ trên áo bào của quý phi triều Nguyễn (Nguyên
mẫu. Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế).
QUY ChẾ TRIỀU PhỤC CỦA CÔng ChÚA TRIỀU ngUYỄn
nĂM 1808, 1824, 1833 VÀ 1845
(theo Hội điển)
Năm
Nội
dung
Trưởng công chúa
Công chúa
1808
Mũ
Mũ Thất Phượng, khỏa kiều vàng nặng 4 lạng vàng
Y phục
Áo bào nữ màu đỏ thêu hình loan phượng; 1 chiếc đai; 1
chiếc váy đại triều màu trắng dệt hình phượng ổ; 1 đôi hia,
1 đôi tất
1824
Mũ
Mũ Thất Phượng, thân mũ làm
bằng lông mã vĩ trùm búi tóc, sức
vàng 85 tuổi, 2 chiếc khỏa kiều vàng,
1 chiếc sức chân tóc, 7 hình phượng
bay, 4 miếng cổ đồ, 2 đóa hoa mai, 4
đóa hoa cúc, 7 đóa hoa mận, 4 trâm
hoa, 1 vòng sức quanh đỉnh đầu, 1
vòng sức quanh viền mũ, đều đính
với một miếng tuyến khỏa trổ hình
phượng, 2 miếng khỏa bản, 1 bộ
trâm bạch kim xâu 120 hạt giả châu
khảm 230 hạt pha lê
Y phục
Áo bào may bằng đoạn Bát ti bóng
màu hoa xích thêu hình phượng ổ;
thường may bằng đoạn Bát ti màu
tuyết bạch thêu hình phượng ổ ngũ
sắc xen kim tuyến; đai: thân đai làm
bằng tre thuộc bọc đoạn Bát ti bóng
màu hoa xích, sức 18 miếng các hình
vuông dẹt bằng vàng, bề mặt trổ cổ
đồ, vân phượng lót mặt kính; 1 đôi
Kim ước phát; 1 đôi tất may bằng
lĩnh Bát ti màu tuyết bạch; 1 đôi hài
làm bằng tơ Xích vũ thêu phượng
1.2. Thất Phượng, Ngũ Phượng 七鳳冠、五鳳冠
Theo quy chế Triều phục năm 1808, các công chúa đều được đội
mũ Thất Phượng, mặc Phượng bào màu đỏ sẫm. Từ năm 1845 trở về
sau, chỉ có trưởng công chúa tiếp tục sử dụng mũ Thất Phượng, các vị
công chúa còn lại chỉ được đội mũ ngũ Phượng, mặc Phượng bào màu
hoa xích. Các loại Phượng bào dành cho công chúa đều được may bằng
đoạn Bát ti, thêu hoa văn phượng ổ, kết hợp với thường màu tuyết bạch,
đi hài thêu phượng
(1)
.
赤四則鳳花紬。領雪白來路光素綾。裳雪白間金團鳳花八絲緞，裏幷腰帶雪白高步帛金。帶身熟沙
竹包正黃素八絲緞，均飾黃金方扁各樣十八片，竝裏鏡面，嵌金花鏤空金鈎二件。鞋用赤羽絲緣繡
鳳。襪用雪白南素綾[…]皇太后冠服:袍用正黃涼紗織五彩加金壽字、辰花、水波間結珊瑚、洋鏡
子，裏花赤紬花涼紗。裳用花赤素八絲緞，繡團鳳、辰花、水波間結洋鏡子。綠
（謬文，該為緣）
連藤
金地錦緞，裏黃桂紗連白絹片衣。襪雪白光素綾，裏花赤素紬，襲纊綻竝花赤素紬二條。鞋正黃羽
絲，繡鳳間結珊瑚、珍珠、洋鏡子
1. (Việt) Hội điển. Q.78. Tr.33-34. Nguyên văn:（嘉隆）七年議準公主冠服七鳳冠[…]明命五年奏準製
給長公主冠服七鳳冠[…]紹治五年議準製給公主冠服五鳳冠
Phượng bào phục chế (Báu vật triều Nguyễn); Hài thêu rồng phượng triều
Nguyễn (Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế).
