III. Ba lần bất hạnh
- Con ơi! Mẹ bây giờ trở nên thừa thãi quá!
Ấy là tiếng khóc của bà Nguyễn khi nhận được tin đứa con nuôi hy sinh
ngoài mặt trận. Tiếng kêu xé ruột khiến cả đồn điền rưng rưng.
Rồi bà Nguyễn ốm liệt giường suốt sáu tháng trời. Song đồn điền của bà
vẫn làm ăn hưng phát. Lúa vẫn trĩu bông, chè vẫn xanh ngát các sườn đồi và
tháng heo may, đồn điền vẫn thơm mùi mật mía.
Sau khi bình phục, bà Nguyễn biến đồn điền của mình thành hậu cứ của
các trung đoàn bộ đội chủ lực. Bà cho lập những khu lán trại thênh thang,
đủ sức chứa hàng nghìn người. Các chiến sĩ trên đường ra trận, dừng chân
tại đồn điền của bà, có cơm nóng ăn, có nước suối ngâm đôi chân phồng
rộp. Sáng mai, khi họ lên đường, bà Nguyễn gửi theo mỗi chiến sĩ một
chiếc khăn bông và một nắm cơm. Bà thương các chiến sĩ như con đẻ. Họ
gọi bà là mẹ Nguyễn.
Các chủ đồn điền người Pháp lục tục xách va li về nước. Các nhà tư sản
người Việt cũng rủ nhau vào Nam. Ấy là khi cuộc kháng chiến chống thực
dân Pháp sắp sửa kết thúc. Người ta đồn rằng sau khi đã đánh đuổi được
giặc Pháp ra khỏi bờ cõi, người ta sẽ đánh đến những người giàu. Bà
Nguyễn không tin điều đó. Lẽ nào lại như thế? Giàu có đâu phải là tội ác.
Nếu làm giàu là tội lỗi thì đất nước này còn nghèo đến bao giờ? Lại nữa, bà
Nguyễn càng tin hơn ở sự đóng góp của bà. Nếu không giàu, bà lấy đâu ra
một trăm cây vàng để hiến cho cách mạng những ngày đất nước còn khó
khăn? Nếu không giàu bà lấy đâu ra hàng trăm tấn gạo để nuôi quân suốt
mấy chiến dịch? Bà là người sống đầy tự tin. Nếu thiếu niềm tin và sự tự
quyết hẳn bà không giàu được đến thế.
Ngày chiến thắng, các binh đoàn từ rừng rú kéo về xuôi, tiếp quản Thủ
đô. Bà Nguyễn mổ bò, giết lợn, nấu bao nhiêu là cơm chuẩn bị đón các
chiến sĩ.
Nhưng các đoàn quân cứ đi qua, đi qua.
Bà Nguyễn chạy ra đường, đon đả mời chào:
