Dù sao thì, James cũng một đường tới được Amazon, nơi mà
chuyến phiêu lưu khi ấy mới thực sự bắt đầu. Thật đáng ngạc nhiên,
sức khỏe yếu ớt của ông vẫn được duy trì trong suốt cuộc hành trình.
Nhưng một khi ông đã tới được nơi, vào ngày đầu tiên của chuyến
thám hiểm, ông bị nhiễm đậu mùa và suýt thì chết trong rừng.
Rồi chứng đau lưng của ông lại tái phát, đau đến mức James
không thể đi lại. Vào lúc đó, ông gầy xơ xác và đói khát bởi bệnh đậu
mùa, không di chuyển được bởi cơn đau lưng, vì bị bỏ lại một mình
giữa vùng đất Nam Mỹ (những người còn lại của đội thám hiểm đã
bỏ đi từ trước mà không có ông) mà không biết làm thế nào để về nhà
– một cuộc hành trình phải mất hàng tháng trời và khiến ông có thể
chết bất cứ lúc nào.
Nhưng theo một cách nào đó ông vẫn tìm được đường về New
England, nơi ông được đón chào bởi một (hoặc có lẽ còn nhiều hơn)
người cha thất vọng. Khi ấy chàng trai trẻ đã không còn trẻ nữa – gần
ba xịch rồi chứ có ít đâu, vẫn thất nghiệp, thất bại trước mọi thứ mà
ông thử sức, và một cơ thể thường xuyên phản bội ông và chẳng có vẻ
gì là sẽ khá hơn cả. Mặc cho tất cả những lợi thế và cơ hội mà ông đã
được trao cho trong đời, mọi thứ đều hỏng bét. Thứ duy nhất không
thay đổi có lẽ là sự đau khổ và thất vọng. James rơi vào cơn khủng
hoảng trầm trọng và bắt đầu lên kế hoạch tự vẫn.
Nhưng vào một đêm nọ, trong khi đọc bài viết của triết gia
Charles Peirce
, James quyết định sẽ tiến hành một thí nghiệm nhỏ.
Trong cuốn nhật ký của mình, ông viết rằng ông sẽ giành ra một năm
để tin rằng ông chịu trách nhiệm 100% với tất cả những gì diễn ra
trong cuộc đời ông, dù có là gì đi nữa. Trong suốt quãng thời gian
này, ông sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để thay đổi hoàn
cảnh, dù khả năng thất bại có cao đến đâu. Nếu như không có gì tiến
triển trong năm ấy cả, thì nó sẽ cho thấy rành rành rằng ông thực sự
bất lực trước hoàn cảnh xung quanh mình, và rằng ông có tự sát cũng
chưa muộn.
