tiên đoán rằng giá sẽ tăng vào tháng tới và một cảnh báo sự giảm sút. Hãy
gửi mail đầu tiên đến năm mươi ngàn người và gửi mail thứ hai đến năm
mươi ngàn người khác. Giả sử sau một tháng, chỉ số index giảm đi. Lúc này
bạn có thể gửi đi một email khác, nhưng lần này chỉ gửi cho năm mươi ngàn
người nhận được dự báo đúng. Bạn chia nhóm năm mươi ngàn người này ra
làm hai nhóm: nửa đầu được biết rằng giá sẽ tăng vào tháng tới, còn nửa sau
phát hiện ra nó sẽ giảm. Hãy tiếp tục làm điều này. Sau mười tháng, sẽ còn
lại khoảng một trăm người, tất cả đã được bạn tư vấn một cách hoàn hảo.
Trong mắt họ, bạn là một thiên tài. Bạn đã chứng minh mình thực sự sở hữu
năng lực tiên tri. Một vài người trong số đó sẽ tín nhiệm và thuê bạn. Hãy sử
dụng nó và bắt đầu một cuộc sống mới ở Brazil. Taleb đã miêu tả mẹo này ở
cuốn Mắc lỡm bởi ngẫu nhiên, mặc dù ông chỉ sử dụng mười ngàn cái tên.
Không chỉ có những người lạ nhẹ dạ mới bị lừa gạt theo cách này; chúng
ta cũng thường tự mắc vào bẫy này. Ví dụ, những người hiếm khi đau ốm tự
xem mình là miễn nhiễm với bách bệnh. Các CEO tuyên bố lợi nhuận tăng
nhiều quý liên tiếp tự tin rằng mình không thể mắc sai lầm - cả nhân viên lẫn
cổ đông của họ cũng tin như vậy. Tôi từng có một người bạn mê chơi nhảy
dù mạo hiểm. Anh ấy nhảy từ các vách núi, đỉnh các tháp truyền hình và
những tòa nhà chọc trời, mà chỉ chịu kéo dây dù vào phút cuối. Một ngày,
tôi bảo anh ấy rằng môn thể thao này quá nguy hiểm. Anh ấy đáp lại tỉnh bơ:
“Tôi đã nhảy hơn một ngàn lần trót lọt rồi, chẳng có gì xảy ra với tôi hết.”
Hai tháng sau, anh chết. Chuyện xảy ra khi anh nhảy từ một vách đá cực kỳ
nguy hiểm ở Nam Phi. Sự kiện duy nhất này đủ triệt tiêu một giả thuyết đã
được khẳng định cả ngàn lần.
Tư duy quy nạp có thể đem lại những hậu quả kinh hoàng. Thế nhưng
chúng ta không thể sống thiếu nó. Chúng ta tin rằng, khi chúng ta lên một
chiếc máy bay, các định luật về khí động học sẽ vận hành tốt đẹp. Chúng ta
tưởng tượng rằng mình sẽ không thể nào bị đánh một cách ngẫu nhiên trên
phố. Chúng ta tin rằng trái tim mình sẽ vẫn đập vào ngày mai. Đó là những
niềm tin mà nếu thiếu chúng, chúng ta không thể sống tiếp, nhưng chúng ta
vẫn phải nhớ rằng những điều chắc chắn luôn luôn có tính tạm thời. Giống
