2
HARVARD CÓ LÀM BẠN THÔNG MINH HƠN?
Ảo tưởng về vóc dáng kình ngư
T
iểu luận gia kiêm thương gia Nassim Taleb quyết tâm xử lý đám mỡ thừa
ngoan cố của mình, nên ông bèn cân nhắc thử tập nhiều môn thể thao khác
nhau. Có điều, mấy tay chạy bộ trông có vẻ khẳng khiu và khổ sở quá, trong
khi những gã tập thể hình trông lại thô kệch và ngu ngốc, còn những tay đua
xe thì sao? Ôi trời, toàn những gã nặng mông! Trong khi đó thì, những tay
kình ngư thu hút ông nhờ vóc dáng cân đối, thon gọn. Ông bèn quyết định
đăng ký tại một bể bơi địa phương và tập luyện chăm chỉ hai lần một tuần.
Sau một thời gian ngắn, ông nhận ra mình đã rơi vào ảo tưởng. Những
kình ngư chuyên nghiệp có được cơ thể hoàn hảo không phải nhờ tập luyện
miệt mài. Đúng hơn, họ bơi lội giỏi chính là nhờ vóc dáng của họ. Kết cấu
cơ thể chính là một nhân tố giúp họ được chọn chứ không phải là kết quả từ
hoạt động rèn luyện. Đối với những người mẫu nữ quảng cáo mỹ phẩm cũng
vậy, rất nhiều người tiêu dùng nữ tin rằng các sản phẩm đó giúp họ trở nên
xinh đẹp. Thế nhưng đâu phải mỹ phẩm khiến các cô gái ấy xinh đẹp như
người mẫu. Đơn giản chỉ là các cô người mẫu kia bẩm sinh đã hấp dẫn rồi,
và chỉ vì thế nên họ mới được chọn để quảng cáo mỹ phẩm. Còn với vóc
dáng kình ngư, thì vóc dáng đẹp là một nhân tố để được chọn, chứ không
phải là kết quả.
Bất cứ khi nào chúng ta nhầm lẫn các nhân tố để chọn lọc với kết quả,
chúng ta rơi vào cái mà Taleb gọi là ảo tưởng vóc dáng kình ngư. Nếu không
có sự ảo tưởng này, một nửa các chiến dịch quảng cáo sẽ chẳng đạt được kết
quả. Thế nhưng thành kiến này không chỉ liên quan đến mong ước có được
