gọn, ghen tị chính là dạng thức tự tâng bốc chân thật nhất; ngoài điều đó ra,
thì nó chỉ tổ làm ta tốn thời gian.
Rất nhiều thứ châm ngòi cho ghen tị: sự sở hữu, địa vị, sức khỏe, tuổi trẻ,
tài năng, việc được nhiều người yêu mến, sắc đẹp. Nó thường bị nhầm lẫn
với ghen vì phản ứng thể xác của hai dạng cảm xúc này giống hệt nhau.
Điểm khác là: đối tượng của ghen tị là một thứ gì đó (địa vị, tiền bạc, sức
khỏe, vân vân). Đối tượng của ghen là hành vi của một người thứ ba. Ghen
tị cần có hai người. Ghen thì lại cần có ba người: Peter ghen với Sam vì cô
gái xinh đẹp nhà bên gọi điện cho hắn chứ không gọi cho anh.
Điều nghịch lý là, khi ghen tị, chúng ta hướng cơn giận tới những người
gần với chúng ta về tuổi tác, nghề nghiệp và nơi ở nhất. Chúng ta không
ghen tị với những doanh nhân sống ở thế kỷ trước. Chúng ta không hằn học
với cây cỏ hay động vật. Chúng ta không ghen tị với các triệu phú sống ở
phía bên kia địa cầu - mà chỉ ghen tị với những kẻ sống ở phía bên kia thành
phố mà thôi. Là nhà văn, tôi không ghen tị với các nhạc sĩ, quản lý, hay nha
sĩ, mà chỉ ghen tị với các nhà văn khác. Là một vị CEO, bạn ghen tị với các
CEO của những công ty lớn hơn. Aristotle biết rõ điều này khi viết: “Thợ
gốm chỉ ghen tị với thợ gốm.”
Điều này dẫn đến một sai lầm thực tế kinh điển: giả sử thành công về mặt
tài chính cho phép bạn chuyển đến sống ở khu Thượng Đông của Manhattan
từ một trong những khu vực khó khăn hơn của New York. Trong vài tuần lễ
đầu tiên, bạn tận hưởng cuộc sống ở trung tâm của mọi thứ và thích thú khi
bạn bè đều ấn tượng với căn hộ và khu nhà ở của bạn. Nhưng chẳng bao lâu
sau bạn nhận ra xung quanh mình toàn là những căn hộ có kích thước khác
hẳn. Bạn đã đánh đổi nhóm đồng đẳng thân hữu với một nhóm khác giàu
hơn rất nhiều. Mọi thứ trước đây chẳng làm bạn phiền lòng giờ lại bắt đầu
khiến bạn khó chịu. Hậu quả là trong bạn nhen nhóm nỗi ghen tị và bất an
về địa vị.
Làm sao để kiềm chế ghen tị? Trước hết, ngưng việc so sánh bản thân với
những người khác. Thứ hai, hãy tìm kiếm “vòng tròn hiểu biết” của bạn và
tự mình lấp đầy nó. Hãy tạo ra một môi trường mà bạn là người đứng đầu.
