bác sĩ thời vụ thường gặp ở những điểm du lịch vào mùa cao điểm.”
Hãy xem xét một ví dụ khác: một vị CEO đang gặp bế tắc. Tình hình bán
hàng rất kém, các nhân viên bán hàng không nhiệt tình làm việc, còn chiến
lược quảng bá thì chìm nghỉm không sủi tăm. Trong cơn tuyệt vọng, ông
thuê một chuyên gia tư vấn. Với mức phí 5.000 đô la một ngày, người này
phân tích tình hình công ty và trở lại với phát hiện sau: “Bộ phận bán hàng
của ông không có tầm nhìn, và thương hiệu của ông không được định vị rõ
ràng. Đây là một tình huống rắc rối. Tôi có thể giải quyết nó cho ông -
nhưng không thể một sớm một chiều. Các phương pháp này đòi hỏi sự tinh
tế, và có khả năng cao là doanh số bán hàng sẽ sụt giảm hơn nữa trước khi
mọi thứ khá lên.” Vị CEO bèn thuê chuyên gia đó về. Một năm sau, doanh
thu sụt giảm, và vẫn trên đà sụt giảm vào năm tiếp theo. Hết lần này đến lần
khác, gã chuyên gia nhấn mạnh rằng tình hình của công ty chỉ phản ánh
đúng như mình dự báo. Đến năm thứ ba doanh số vẫn tiếp tục giảm, vị CEO
mới sa thải chuyên gia đó.
Thực thế, ngụy biện chuyện-tồi-tệ-đi-để-rồi-trở-nên-tốt-hơn chỉ là một
biến thể của thành kiến chứng thực. Nếu như vấn đề tiếp tục trở nên tồi tệ,
dự báo càng được củng cố. Nếu như tình hình tốt lên bất ngờ, thì khách hàng
sẽ vui mừng và năng lực của tay chuyên gia lại được thêm một điểm cộng.
Dù kết quả có thế nào thì anh ta vẫn được lợi.
Giả sử bạn là tổng thống của một nước và không biết làm cách nào để
điều hành nó cả. Vậy bạn sẽ làm gì? Bạn hãy dự báo sắp tới sẽ là “những
năm khó khăn”, và yêu cầu người dân “thắt lưng buộc bụng”, rồi sau đó hứa
hẹn cải thiện tình hình nhưng chỉ sau khi “giai đoạn nhạy cảm” dành cho
công tác “dọn dẹp”, “thanh lọc”, và “tái cấu trúc” kết thúc. Hiển nhiên bạn
sẽ không nói chi tiết thời gian cũng như mức độ nghiêm trọng của giai đoạn
này.
Bằng chứng rõ rệt nhất cho thành công của chiến lược này chính là niềm
tin của những kẻ cuồng tin rằng trước khi chúng ta đến được thiên đàng, thế
giới này phải bị hủy diệt. Các loại thảm họa, lũ lụt, hỏa hoạn, chết chóc -
đều là một phần của kế hoạch lớn lao hơn và đều phải diễn ra. Những kẻ
