Nhưng bất chấp nhận xét của Giotto, các nghệ sĩ vẫn cảm thấy thoải mái với
màu đỏ hơn là màu xanh. Chỉ nhìn qua bất kì một cuốn sách nào chứa đựng tác
phẩm hội họa giai đoạn trước năm 1860 thì cũng có thể khẳng định rằng các
gam màu nâu-đỏ vẫn được chuộng hơn màu xanh-tím, Huân tước Joshua
Reynolds, một họa sĩ hàn lâm bảo thủ, quan niệm rằng màu xanh lam chỉ nên
giới hạn cho nền trời và nước, và ông đã dạy học trò của mình không được
dùng màu xanh cho tiền cảnh một bức tranh. Khi Thomas Gainsborough, đối
thủ đương thời chủ yếu của Reynolds và là người có một quan điểm phóng
khoáng hơn, biết được điều cố chấp đó, ông lập tức sáng tạo nên bức tranh đầu
tiên có màu xanh là chủ đạo, Cậu bé xanh (1770), để chứng minh rằng từ quan
điểm bố cục, một nghệ sĩ vẫn có thể dùng màu xanh lam ở tiền cảnh bức tranh.
Cho đến cái thời các ngọn lửa xanh của đèn Bunsen đã cháy sáng trong các
phòng thí nghiệm hóa học ở khắp châu Âu, thì các họa sĩ trường phái Ấn tượng
Pháp đã khám phá ra sự rạo rực nằm tiềm ẩn trong cái màu lam đó. Hơn thế
nữa, một loạt phẩm màu đủ các cấp độ xanh đã được tạo ra trong những phòng
thí nghiệm ấy. Cả trong nghệ thuật lẫn khoa học, màu lam đã từ bỏ vẻ nghỉ
ngơi lờ đờ và bắt đầu tỉnh dậy từ giấc ngủ dài của mình. Sau khi Monet,
Gauguin và van Gogh bắt đầu sử dụng năng lượng cao của nó, màu lam dần
dần chế ngự các bố cục của tranh, hết bức này đến bức khác, suốt cả thế kỉ
mười chín. Bắt đầu một cách chậm rãi, như một tín đồ lên đồng đạo Hồi, màu
xanh đã trở thành màu của những vũ nữ quay tít trong một loạt các tác phẩm
của Edgar Degas.
Những rung động của màu lam, mãnh liệt như cánh đập của con chim ruồi,
đã nổ bùng ra trong trường phái Dã thú, khi nó được giải thoát khỏi cái nhà tù
trên vòm trời và có thể hiện diện trong một cái cây, một khuôn mặt, trên thảm
cỏ hay bất kì một vật nào khác. Năm 1901, Picasso chọn màu lam không chỉ
cho một bức tranh, mà là cho toàn bộ một giai đoạn Sáng tác của mình. Chưa
bao giờ lại có một nghệ sĩ thực hiện cả một loạt các tác phẩm hoàn toàn đơn
sắc, chỉ sử dụng các biến thể của một tông màu như vậy
.
Vào năm 1917, Einstein đã suy đoán về một loại ánh sáng mà đến khi đó
chưa hề ai nhìn thấy. Ánh sáng trắng, như thứ ánh sáng phát ra từ mặt trời hoặc
các nguồn sáng thông thường khác, chứa đựng nhiều bước sóng của tất cả các
màu sắc khác nhau của quang phổ, nhưng không thể cô lập ra loại tia nào trong
