các khám phá quan trọng nhất là khám phá không gian không trống rỗng.
Trong nhiều thế kỉ, không gian được coi là một cái thùng chứa âm, trong đó
các nhà vật lí và các nghệ sĩ có thể xếp đặt mọi vật tùy thích mà không làm ảnh
hưởng gì đến không gian bao quanh chúng. Hệ quả tất yếu của nó cũng được
coi là đúng: không gian không ảnh hưởng gì đến chuyển động của các vật.
Trong các tác phẩm đầy mãnh lực của mình, bằng việc xoắn bện các mặt phẳng
rộng rãi của không gian với các mặt phẳng rộng không kém gì của khối vật
chất, Cézanne đã thể hiện rằng các vật thể trong một bức họa là hòa quyện với
không gian của tác phẩm và vì thế, chúng có ảnh hưởng đến nhau. Trong
Chương 22 sau đây chúng ta sẽ thấy không gian và khối lượng sẽ có mối tương
quan với nhau như thế nào.
Cézanne cũng đã xóa bỏ kiểu phối cảnh nhìn từ một điểm duy nhất bằng
việc đưa ra một khái niệm trước đó chưa từng được biết đến, cho rằng một bức
tranh có thể có nhiều điểm phối cảnh khác nhau. Trong tác phẩm Tĩnh vật với
lẵng hoa quả (1888-1890), ông đã thể hiện các vật thể khác nhau trong bức
tranh theo cách dường như mỗi một vật được quan sát từ một góc nhìn riêng
(Hình 8.10 và 8.11). Bút pháp sáng tạo của Cézanne đã đặt ra vấn đề nghi vấn
tính hợp thức của một điểm tụ duy nhất, vốn nằm sau ý tưởng rất quan trọng về
thứ bậc tương đối trong thế giới thị giác và khái niệm về một điểm ưu tiên để
đứng quan sát.
Cézanne đã nhìn các vật thể của ông từ tổng thể chu vi của thị giác, chứ
không hạn chế ở sự quan sát tỉ mỉ bởi tiêu điểm của võng mạc. Bằng cách như
vậy, Cézanne đã hiện đại hóa một cách nhìn thế giới thô sơ hơn, vốn được thể
hiện một cách hồn nhiên trong nghệ thuật tiền Phục hưng và trong nghệ thuật
của các xã hội tiền văn tự. Ở giai đoạn sáng tác ban đầu của mình, Cézanne đã
ít quan tâm đến việc sao chép các nét đặc thù của một phong cảnh, ông quan
tâm nhiều hơn tới việc phát lộ được sự tri giác thế giới của chúng ta bằng thị
giác được tổ hợp bởi các mặt phẳng đan kết với nhau như thế nào. Trong các
bức tranh phong cảnh ở thời kì sau, Cézanne càng ngày càng cảm thấy bị
quyến rũ bởi một ngọn núi ở vùng Provence: ngọn Sainte Victoire (Hình 8.9).
Đối với Cézanne, nó đã trở thành một mẫu vật tĩnh để trên đó ông thực hiện
các thử nghiệm của mình liên quan đến thực tại thị giác. Ông bắt đầu bằng việc
vẽ ngọn núi từ các điểm quan sát khác nhau. Không giống với những bức tĩnh
