Hình 8.11. Sơ đồ cho thấy các bộ phận trong bức tranh ở Hình 8.10 của
Cézanne theo phối cảnh đúng như thế nào đối với các con mắt đặt ở những độ
cao khác nhau và dưới những góc quan sát khác nhau. Theo Erle Loran. Bố cục
của Cézanne (Nxb Đại học Berkeley California, 1943).
Nếu như những vấn đề mà ba họa sĩ này đặt ra đã bị những người đồng thời
với họ hiểu sai, thì chính là bởi vì ở thời đại ấy đã không một ai có thể biết
được rằng toàn bộ khuôn khổ khái niệm về thực tại sắp sửa bị thay thế. Nhiều
năm sau, cần phải có những phép tính “đẹp” của một người tên là Einstein mới
đưa ra được bằng chứng trên giấy trắng mực đen về cái đã từng là những linh
cảm nghệ thuật chính xác đến kinh ngạc, được thể hiện dưới dạng các hình
dáng và màu sắc.
