không gian ấy sẽ co ngắn lại trong mắt nhìn của một người quan sát đang di
chuyển với tốc độ mỗi lúc một nhanh hơn, nó trở nên ngắn đi và dày hơn, như
mỗi khúc thân gấp nếp của con sâu bướm đang co mình lại. Khi người quan sát
đạt tới vận tốc của ánh sáng, không gian bên ngoài hệ quy chiếu của anh ta ở
cả phía trước lẫn phía sau bắt đầu hòa lẫn vào nhau, khiến cho không gian mà
anh ta nhìn thấy trở nên vô cùng mỏng. Có thể hình dung ra rằng: cả phía
trước, phía sau, lẫn các bên - tất cả đều hiện diện ở đây hết. Lời miêu tả đầy
tính hủy hoại của Gertrude Stein về thành phố quê hương mình “Không hề có
đằng kia, ở đằng kia” có thể áp dụng cho điều kiện của không gian tại vận tốc
ánh sáng: không có đằng kia, ở đằng kia bởi vì tất cả đều ở đây. Thao tác tư
duy khó đến vỡ đầu này đòi hỏi người suy nghĩ phải hình dung ra rằng toàn bộ
mọi điểm trong không gian dọc theo con đường quan sát đã đồng thời chiếm
cùng một vị trí.
Hễ khi nào không gian co lại, thì thời gian - cái bổ sung của nó - lại dãn nở
ra. Cái bây giờ của sự tồn tại tầm thường tẻ nhạt của chúng ta chẳng là gì hơn
một chớp mắt. Nhà phê bình văn học George Poulet đã kêu than về nỗi oái
oăm này:
“Trong khoảnh khắc! Sự trở lại tan nát lòng quay
về nỗi cơ cực của kiếp người và về bi kịch của
kinh nghiệm thời gian; chính trong cái khoảnh
khắc mà con người chộp được con mồi của
mình, kinh nghiệm đã lừa anh ta và anh ta biết
được rằng mình đã bị lừa. Con mồi của anh ta
chỉ là một cái bóng. Trong khoảnh khắc anh ta
chộp được khoảnh khắc đó, thì cái khoảnh khắc
ấy qua đi, vì nó là khoảnh khắc!”
Nghĩ về bây giờ là quá muộn, vì khoảnh khắc ấy đã qua rồi. Cũng như
không thể lặng lẽ lấn lên trong hiện tại, bởi vì nó còn đang ở trong tương lai.
Chỉ đến khi người chuyển động tiệm cận đến vận tốc của ánh sáng, thì cái
khung mà chúng ta gọi là hiện tại mới bắt đầu tan rỉ ra, như con amip, qua các
biên giới thời gian thông thường của chúng ta, rồi tràn vào hai phía quá khứ và
tương lai.
