cũng được tô màu. Ai cũng biết rằng Manet đã gây ra một dòng thác những lời
khinh miệt về bức tranh nổi tiếng của ông Bữa trưa trên cỏ (Hình 8.1) tại
Salon des Refusés năm 1863. Sự hiện diện của hai người đàn ông trang phục
chỉnh tề ngồi bên cạnh một người đàn bà không mặc gì, có quần áo vứt vương
vãi ngay bên cạnh đã làm các thị dân Paris đến xem bức tranh này phải nhảy
dựng lên, bởi vì cô ta đã trần truồng, chứ không phải là khỏa thân. Khỏa thân
là nghệ thuật, còn trần truồng là khiêu dâm. Nhưng trong khi sự ầm ĩ huyên
náo chung quanh bức tranh ấy đã trở thành một truyền thuyết trong lịch sử
nghệ thuật, thì lại có một sự thật được biết đến ít hơn, là Manet cũng đặt một
tác phẩm đầy khiêu khích khác trên bức tường liền kề trong chính phòng triển
lãm đó, Cô Victorine trong trang phục võ sĩ đấu bò (1863) (Hình 21.1),
Victorine Meurent, chính người phụ nữ làm mẫu khỏa thân cho Bữa trưa trên
cỏ, được miêu tả trong tác phẩm đồng hành này; nhưng ở đây, rất bí hiểm, cô
lại mặc một bộ trang phục của nam giới.
Khi người xem đi từ bức tường này sang bức tường bên cạnh, các hình ảnh
chồng lên nhau của một cô người mẫu, khỏa thân trong bức tranh này, ăn mặc
kín như bưng đầy tính đàn ông nhất ở trong bức kia, đã làm tăng thêm cơn
choáng váng về thị giác. Nhưng Manet còn khiến người xem bối rối hơn bằng
việc ông cắt rời mặt nền dưới chân của võ sĩ hay “nữ võ sĩ” đấu bò này. Cô rõ
ràng là ở trong một sàn đấu, nhưng thật kì dị, không rõ là cô đang chính xác
đứng ở đâu. Nếu như người xem sử dụng những manh mối của phép phối cảnh
nhận ra từ hành động ở phía xa, thì anh ta có thể kết luận rằng cô võ sĩ của
Manet đang đứng lơ lửng giữa không trung! Hầu hết các nhà phê bình đều cho
rằng Manet đã vẽ cảnh này một cách ngớ ngẩn và bêu riếu sự vụng về của ông.
Nhưng Manet là một cao thủ tuyệt luân: nếu như ông đã cắt lìa mặt đất khỏi
các nhân vật trong tranh, thì chỉ là bởi vì ông làm thế dưới sự dẫn dắt của trực
giác mĩ học không hề nhầm lẫn của mình. Bằng cách nào đó, người nghệ sĩ đã
biết được rằng lực hấp dẫn còn là một đặc tính bất ổn định nữa của quan niệm
chính thống khi đó về thế giới.
