đánh máy, lái xe, chơi golf và tennis chúng ta đạt mức thành thạo nhất sau
50 giờ thực hành; sau đó, những kỹ năng ấy trở thành tự động. Chúng ta có
thể thực hiện chúng dễ dàng, nhưng hướng cải thiện để tăng thành tích lại
chưa biến chuyển. Chúng ta cho rằng mình đã đạt đến trình độ cao nhất và
không nghĩ đến các phương pháp mới.
Chúng ta suy tính rằng nếu có cố gắng tìm hiểu hay học thêm phương
pháp mới thì mình có thể sẽ đạt được kết quả cao trước đây. Chúng ta cố ý
chấm dứt mọi thứ khi chưa đạt đến mức độ tinh thông nhất. Chẳng hạn:
chúng ta có thể làm chủ máy tính bằng một vài thao tác cơ bản, nhưng lại
không chịu học thêm những kỹ năng khác để có thể sử dụng máy tính thành
thạo hơn.
Cách thức làm chững lại sự phát triển như trên có thể xảy ra trên con
đường sự nghiệp của chúng ta và mang lại những kết quả không tốt. Một
chuyên gia sẽ nỗ lực cho đến khi đạt mức độ “chấp nhận được”, sau đó thì
chững lại. Các kỹ sư phần mềm thường đạt đỉnh cao nghề nghiệp sau 5 năm
vào nghề. Và rồi trong nhiều năm sau đó, họ sẽ không cố gắng đạt được
tiến bộ nào nữa.
Vậy điều gì thật sự tạo nên sự cải thiện? Theo tiến sĩ Anders Ericsson, sự
cải thiện không chỉ liên quan đến thực hành mà còn liên quan đến một loại
thực hành đặc biệt ‒ thực hành chú tâm. Ericsson khám phá ra dù ở bất kỳ
lĩnh vực chuyên môn nào, việc đạt đến trình độ siêu đẳng không phải là nhờ
mối liên quan giữa thâm niên trong nghề và trình độ chuyên môn.
Hàm ý từ điều này thật bất ngờ. Một bác sĩ phẫu thuật não với thâm niên
20 năm trong nghề có thể không tinh thông bằng một người mới vào nghề 5
năm. Sự khác nhau giữa hai người này không hề liên quan đến số năm kinh
nghiệm mà chỉ liên quan đến sự thực hành chú tâm. Thời gian là cần thiết
(hầu hết các cá nhân xuất sắc trong các lĩnh vực như sáng tác âm nhạc,
nghiên cứu khoa học, viết văn... đều có thâm niên trong nghề ít nhất 10
năm), nhưng không phải là biến số quan trọng để đạt được sự tinh thông.
Nhân tố quan trọng chính là việc sử dụng thời gian khôn khéo. Kỹ năng
luyện tập là yếu tố tạo nên sự hoàn hảo.
