nơ-ron thần kinh cục bộ, các nhà nghiên cứu người Italy như Giacomo
Rizzolatti, Leonardo Fogassi và Vittorio Gallese đã gắn nhiều điện cực vào
trong vỏ não trước của một con khỉ. Khi cẩn thận định hướng hoạt động
cho các nơ-ron, các nhà nghiên cứu khám phá ra một điều bất ngờ.
Rizzolatti giải thích: “Tôi cho rằng do lúc đó Fogassi ngồi cạnh một bát
hoa quả và với tay lấy một quả chuối khiến nơ ron con khỉ hoạt động”. Con
khỉ không hề với lấy quả chuối, nhưng nơ-ron tương ứng với hành động “
với tay” đã được kích hoạt. Đây không phải là những nơ-ron phản ánh suy
nghĩ rằng người khác đang thực hiện hành động “với tay”; chúng được mặc
định sẽ hoạt động khi bản thể thực hiện hành động đó.
Theo cách gọi của Rizzolatti, các nơ-ron phản chiếu, lúc đầu được xác
định là những hệ thống khá đơn giản của khỉ. Nhưng sau đó, các nhà
nghiên cứu phát hiện hệ thống đó trong con người khá phức tạp “cho phép
chúng ta hiểu được suy nghĩ của người khác không phải thông qua lý luận
thông thường mà thông qua sự kích thích trực tiếp bằng cảm xúc”.
Chẳng có gì ngạc nhiên khi nhóm phụ nữ người Tanzania sau khi nghe
chương trình kịch phát thanh Twende na Wakati, đã ném đá vào diễn viên
chính khi gặp anh ta ngoài đời. Họ không chạy đến xin chữ ký hay trao đổi
về nhân vật xấu xa mà anh ta thể hiện. Vì người nghe trải nghiệm những
cảm xúc của Tutu người vợ chung thủy và tận tụy, những cảm xúc thật sự
đối với anh chồng Mkwaju bạc bẽo và phong tình (phản ánh nơ-ron bị kích
hoạt), họ đã làm những điều mà nạn nhân sẽ làm tương tự trong hoàn cảnh
đó, họ cố gắng đòi lại công bằng những gì mà kẻ thô bạo đã tước mất của
họ.
Hành động thấu cảm này cũng giải thích tại sao hàng nghìn khán giả
truyền hình và thính giả đài phát thanh trên khắp thế giới thường xuyên viết
thư cho nhân vật trong các vở kịch dài tập và loạt phim nhiều kỳ để cảm ơn
các nhân vật vì đã mang lại hy vọng hay những bài học quý giá cho họ. Các
câu chuyện sống động thật sự đã tạo ra trải nghiệm thay thế để rồi nó trở
thành những yếu tố trí tuệ và cảm xúc trong cuộc sống của khán giả.
