thương được gửi đến chỗ “người chăm sóc” gia đình (tức là bác sĩ) vì ông
chẳng may bị “căn bệnh” tham ô tấn công!
Liệu con người Tây phương hiện đại sẽ ăn năn hối lỗi và lùi bước
trước khi gặp báo ứng hay không? Câu trả lời hiện nay còn chưa thể dự
đoán, song chúng ta có thể rà soát một cách lo âu trong đời sống tâm linh
đương thời của chúng ta nhằm tìm kiếm bất kỳ một dấu hiệu nào có thể cho
chúng ta niềm hy vọng là chúng ta đang lấy lại năng lực tinh thần mà chính
chúng ta đã ra sức diệt trừ.
(5) CẢM GIÁC LẪN LỘN
(a) Quá trình tầm thường và man rợ hóa trong cung cách
Cảm giác lẫn lộn là một sự thay thế tiêu cực cho cảm giác về phong
cách vốn phát triển song song với quá trình phát triển của một nền văn
minh. Tâm trạng này bộc lộ ảnh hưởng thực tiễn của nó qua hành vi tự tiến
về điểm hủy diệt; và trong quá trình tan rã xã hội, tâm trạng nói trên được
thể hiện trong mọi địa hạt của đời sống xã hội: trong tôn giáo, văn chương,
ngôn ngữ, nghệ thuật, và cả trong lĩnh vực rộng và mơ hồ hơn “cung cách
và phong tục”. Sẽ thuận tiện nhất nếu chúng ta bắt đầu tiến hành khảo sát từ
lĩnh vực cuối cùng này.
Trong cuộc tìm kiếm bằng chứng cho luận điểm này, có lẽ chúng ta
mong đợi nhiều nhất ở tầng lớp bị trị bên trong, vì chúng ta đã được chứng
kiến nỗi đau khổ phổ biến và đặc trưng của tầng lớp này là nỗi đau do bị
hành hạ và phải rời xa quê hương; và kinh nghiệm tồi tệ này có thể được
trông đợi, hơn tất cả những kinh nghiệm khác, sẽ tạo ra một cảm giác lẫn
lộn trong tâm hồn của những người buộc phải chịu đựng nó. Tuy nhiên, sự
mong đợi theo suy diễn này đã không được xác minh qua các sự kiện; bởi
lẽ, đa số thử thách mà các tầng lớp bị trị bên trong phải trải qua có vẻ như
đều đạt mức độ khắc nghiệt tối ưu khiến chúng đóng vai trò như tác nhân
kích thích, và chúng ta thấy những con người bị bắt làm nô lệ, bị buộc rời
khỏi quê hương, bị đày biệt xứ, những thành phần cấu thành tầng lớp bị trị
bên trong, chẳng những có thể giữ vững những gì còn lại trong di sản xã
