Plato dựng nên. Bối cảnh diễn ra ở Peiraeus – phòng thí nghiệm xã hội cổ
xưa nhất trong thế giới Hy Lạp cổ – trước thời điểm kết cục tai họa của
cuộc chiến Athens-Peloponnessia; nhân vật chính trong hoạt cảnh sẽ thốt ra
lời thoại là một thống sứ nước ngoài; và người kể chuyện là Socrates, mở
đầu với việc cho chúng ta biết rằng ngài thống sứ từ thành phố Athens đến
bến cảng nhằm “biểu thị lòng tôn kính đối với nữ thần Bendis của người
Thrace, và để thỏa trí tò mò muốn chiêm ngưỡng cách người ta tổ chức lễ
hội tôn vinh nữ thần ở Peiraeus”. Và như vậy là tôn giáo đã trở thành nền
tảng xây dựng nên kiệt tác triết học – tôn giáo Hy Lạp cổ này, với một nhân
vật nước ngoài xa lạ. Dĩ nhiên đây là lời mào đầu để chuẩn bị tinh thần cho
chúng ta trước khi tham khảo những mô tả sau đây của một học giả Tây
phương hiện đại:
“Điều kỳ lạ là… bất chấp nguồn gốc ngoại quốc của câu
chuyện thần thoại mới [tức là Cơ Đốc giáo], thần học và triết học
của các Tổ đạo người Hy Lạp tỏ ra quá gần gũi đối với triết học
Plato về mặt bản chất, hay nói đúng hơn là có thể được triết học
Plato chấp nhận với rất ít sửa đổi. Một sự thống nhất như vậy có
thể dẫn dắt chúng ta đến với phỏng đoán rằng thần thoại mà Plato
tìm kiếm để thay thế cho những câu chuyện cũ về chư thần không
quá trái ngược với tín ngưỡng Cơ Đốc giáo. … Từ những gợi ý
rải rác khắp nơi, thậm chí chúng ta có thể giả định rằng bản thân
Plato đã lờ mờ nhận thức được một sự kiện thần thánh sắp xảy
đến, và câu chuyện của ông sẽ trở thành lời tiên tri. Socrates
trong tác phẩm Biện giải đã cảnh báo với người Athens về sự tồn
tại của linh hồn, kẻ sẽ theo đuổi, ám ảnh và trả thù cho cái chết
của anh ta; và ở một đoạn khác, ông thừa nhận rằng, bất chấp tất
cả lý luận và sức tưởng tượng của triết học, con người sẽ không
biết được chân lý đầy đủ trừ khi nó được tiết lộ nhờ ơn Thượng
Đế”.
Những ghi chép lịch sử của chúng ta về hiện tượng triết học biến
thành tôn giáo này rất đầy đủ trong trường hợp Hy Lạp cổ có thể cho phép
