phải một thách thức rõ ràng nào về mặt điều kiện tự nhiên do lãnh thổ của
chúng, cũng như nền văn minh Babylon, đồng nhất với lãnh thổ của các
nền văn minh tiền đề, vốn đã bị chinh phục bởi những nền văn minh tiền đề
này. Tuy nhiên, chúng ta thấy có lý do để chia nhỏ các nền văn minh Cơ
Đốc Chính thống và phương Đông. Phân nhánh của nền văn minh Cơ Đốc
Chính thống ở Nga gặp phải thách thức đến từ các khu rừng mưa và sương
giá khắc nghiệt hơn so với nền văn minh Tây phương đã trải qua; và phân
nhánh nền văn minh Viễn Đông ở Triều Tiên và Nhật Bản phải đối mặt với
một thách thức đến từ biển cả hoàn toàn khác so với bất kỳ thách thức nào
đã từng đe đọa những người tiên phong của nền văn minh Trung Quốc cổ
đại.
Đến đây, chúng ta đã chứng minh rằng các nền văn minh hậu duệ,
trong mọi trường hợp đều nhất thiết phải đương đầu với thách thức con
người vốn có trong quá trình tan rã của các nền văn minh tiền đề, ngoài ra
trong một số trường hợp còn phải đối mặt với thách thức từ môi trường tự
nhiên, tương tự như thách thức mà các nền văn minh không có họ hàng gặp
phải. Để hoàn tất cuộc điều tra này, chúng ta sẽ đặt câu hỏi là, liệu những
nền văn minh không họ hàng, ngoài các thách thức thiên nhiên ra, có phải
đối đầu với những thách thức con người xuất hiện trong quá trình chúng
phân ly từ các xã hội nguyên thủy hay không. Đến lúc này, chúng ta chỉ có
thể nói rằng bằng chứng lịch sử là rất thiếu thốn so với mong đợi. Rất có
thể là sáu nền văn minh không có họ hàng của chúng ta, trong quá khứ
“tiền sử” vốn che giấu sự hình thành của chúng, đã từng gặp những thách
thức mà con người có thể so sánh với những thách thức dành cho nền văn
minh hậu duệ từ tầng lớp thống trị chuyên chế của nền văn minh tiền đề của
chúng. Nhưng để triển khai chủ đề này cần phải có một cuộc nghiên cứu bổ
khuyết.
