Cuộc tấn công thế giới Cơ Đốc Tây phương của Hồi giáo trên khắp
bán đảo Iberia và vượt qua dãy Pyrenees thực ra không ghê gớm như vẻ bề
ngoài của nó, do chiều dài của đường ranh giới tiếp xúc giữa hai bên và
việc nguồn gốc động lực của Hồi giáo nằm ở Tây Nam châu Á, và không
khó khăn gì để tìm ra một góc khác có các đường ranh giới tiếp xúc ngắn
hơn và cuộc tấn công của Hồi giáo tỏ ra dữ dội hơn nhiều. Vùng lãnh thổ
đó là cao nguyên Anatolia, vào thời kỳ đó là thành lũy của nền văn minh
Cơ Đốc Chính thống. Trong giai đoạn đầu của cuộc tấn công, những kẻ
xâm lược người Ả Rập đã tìm được cách vô hiệu hóa “Rum” (cách họ gọi
La Mã) và áp đảo hoàn toàn xã hội Cơ Đốc Chính thống bằng cách tràn qua
cao nguyên Anatolia để đánh vào thủ phủ của nó. Constantinople trụ vững
trước cuộc vây hãm bất thành của người Hồi giáo lần đầu năm 673-7, và
lần thứ hai năm 717-8. Ngay cả sau thất bại của lần vây hãm thứ hai, khi
đường biên giới giữa hai thế lực đã ổn định dọc theo dãy núi Taurus, những
gì còn lại của vùng lãnh thổ Anatolia thuộc Cơ Đốc Chính thống trước kia
vẫn thường xuyên bị người Hồi giáo cướp bóc hai lần mỗi năm.
Nền văn minh Cơ Đốc Chính thống đáp trả lại áp lực này bằng một
thủ đoạn chính trị; và phản ứng đáp trả này đem lại thành công trước mắt,
vì nó giúp cầm chân người Ả Rập ở vùng vịnh. Tuy nhiên, về lâu về dài, nó
không thích hợp do những tác động xấu của nó lên đời sống và sự phát
triển của xã hội Cơ Đốc Chính thống. Thủ đoạn nói trên là sự tái hiện một
“hồn ma” của Đế chế La Mã trong thế giới Cơ Đốc Chính thống được vua
xứ Syria là Leo thực hiện, khoảng hai thế hệ trước nỗ lực tương tự bất
thành (và do đó không có ý nghĩa gì lớn) của Charlemagne ở phương Tây.
Tác động thảm khốc nhất của Leo là sự bành trướng của chính quyền
Byzantine, dưới sự góp sức của Giáo hội Chính thống, và hậu quả là cuộc
chiến tranh huynh đệ tương tàn kéo dài hàng trăm năm giữa một bên là Đế
quốc La Mã miền Đông với bên kia là Đế chế Bulgaria cùng các Giáo
trưởng của mình. Vết thương nội chiến này đã gây ra cái chết của nền văn
minh Cơ Đốc Chính thống trong hình thái ban đầu và ngay tại quê nhà của
nó. Những sự kiện nói trên đủ cho thấy rằng, thách thức gây ra do tác động
