và thường gặp nhất được đưa ra đầu tiên và được áp dụng rộng rãi, cho tới
khi nó bắt đầu suy giảm hiệu quả. Từ đó trở đi, một thử nghiệm khó khăn
và ít gặp hơn đã được thông qua và áp dụng, thay thế cho thử nghiệm thứ
nhất, cho tới lúc giải pháp được tìm ra.
Phương pháp đầu tiên là sử dụng các kỹ thuật và cơ cấu mà các cư dân
đồng bằng trong xã hội Hy Lạp cổ đã tạo ra trong quá trình áp đặt ý muốn
của họ lên những người láng giềng sống trên cao nguyên và qua hành trình
chinh phục những lãnh thổ mới phía bên kia đại dương cho xã hội Hy Lạp.
Với công cụ quân sự là lực lượng bộ binh thiện chiến và công cụ chính trị
là chính quyền thành phố, một số lớn những người tiên phong của Xã hội
Hy Lạp cổ đã thành lập một xứ sở Magna Graecia (Đại Hy Lạp) ở vùng
mũi nước Ý sau khi đẩy lùi người rợ Ý và Chône, một xứ Peloponnese mới
ở đảo Sicily sau khi tiêu diệt người rợ Sikel, một ngũ bang Hy Lạp mới ở
Cyrenaica trên vùng lãnh thổ cũ của người rợ Libya, và một xứ Chalcidicê
trên bờ bắc cao nguyên Aegea vốn thuộc về người rợ Thracia. Tuy nhiên,
một lần nữa, thành công quá mỹ mãn của phản ứng đáp trả đã đưa tới một
thách thức mới dành cho những con người chiến thắng. Vì điều họ đã làm,
bản thân nó lại là một thách thức đối với những cộng đồng người Địa Trung
Hải khác; và cuối cùng những người sống ngoài xã hội Hy Lạp đã bị kích
thích để chặn đứng đà bành trướng của người Hy Lạp: một phần bằng cách
kháng cự lại sự thôn tính của xã hội Hy Lạp bằng văn hóa nghệ thuật và vũ
khí vay mượn của chính người Hy Lạp, và một phần bằng cách kết hợp lực
lượng với nhau để đạt được số lượng vượt trội so với người Hy Lạp. Và
như vậy là cuộc bành trướng của người Hy Lạp cổ, bắt đầu từ thế kỷ thứ
tám trước CN, đã bị chặn đứng vào thế kỷ thứ sáu. Nhưng xã hội Hy Lạp
cổ vẫn phải đối mặt với thách thức của gánh nặng dân số.
Trong cuộc khủng hoảng mới này của lịch sử Hy Lạp cổ, được giải
quyết bởi khám phá của người Athens, những người đã trở thành “tấm
gương giáo dục cho toàn Hy Lạp” thông qua việc nghiên cứu và truyền bá,
chuyển hóa cuộc bành trướng của xã hội Hy Lạp từ một tiến trình theo
chiều rộng sang một tiến trình theo chiều sâu - một chuyển biến vô cùng
