– trọng trách đảm nhận các chức năng của vua và dần dần thay thế vai trò
chủ chốt trong quyền lực chính trị.
Vì sao nước Anh lại gặp, và đương đầu thành công, với một thách
thức mà không một vương quốc châu Âu bên ngoài dãy Alps nào khác phải
đối phó? Câu trả là, trong thực tế, nước Anh vốn có kích thước nhỏ hơn so
với các vương quốc phong kiến đại lục và sở hữu những khu vực biên giới
rõ ràng hơn, đã tỏ ra vượt trội so với các vương quốc khác về mặt xác lập
một quốc gia thực sự, tách bạch khỏi mọi vương triều phong kiến. Hoàn
toàn không phải là nghịch lý khi nói rằng, sức mạnh của nền quân chủ Anh
trong chương thứ nhì – hay thời trung cổ – của lịch sử xã hội Cơ Đốc Tây
phương đã tạo điều kiện cho sự thay thế bằng hệ thống chính trị nghị viện
trong chương thứ ba. Không một quốc gia nào khác trong giai đoạn thứ nhì
trải qua sự cai trị đầy uy quyền và nghiêm khắc như của William-Kẻ chinh
phục, các vua Henry đệ nhất và đệ nhị, và các vua Edward đệ nhất và đệ
tam. Dưới bàn tay các bậc thống trị mạnh mẽ này, nước Anh đã được hàn
gắn thành một quốc gia thống nhất từ rất sớm so với thời điểm các nước
khác như Pháp, Tây Ban Nha, hoặc Đức đạt được điều này. Một nhân tố
khác cũng góp phần tạo nên kết quả này là sự nổi trội của Luân Đôn.
Không có một vương quốc Tây Âu nào khác sở hữu một thành phố mà một
mình nó có thể lấn át tất cả các thành phố còn lại như Luân Đôn của nước
Anh. Đến cuối thế kỷ 17, trong khi dân số nước Anh vẫn chỉ xấp xỉ với
Pháp hoặc Đức và ít hơn Tây Ban Nha hoặc Ý, Luân Đôn đã hội đủ điều
kiện để được coi là thành phố lớn nhất Âu châu. Quả thật, người ta có thể
khẳng định rằng, nước Anh giải quyết thành công vấn đề áp dụng hệ thống
chính quyền thành phố của người Ý vào đời sống cộng đồng ở tầm cỡ quốc
gia bởi lẽ, hơn bất kỳ quốc gia Âu châu nào khác nằm bên ngoài dãy Alps,
nó đã đạt được – nhờ có diện tích nhỏ, các đường biên giới bền vững,
những vị vua hùng mạnh và sự vượt trội của một thành phố vĩ đại – sự rắn
chắc và tự ý thức của một chính quyền thành phố được phóng đại.
Tuy vậy, ngay cả khi những điều kiện thuận lợi nói trên đã được xác
nhận đầy đủ, thành tựu rót đầy thứ rượu mới là năng lực cai trị của nước Ý
