chính người sáng tạo; và ngay khi vật lộn với nhiệm vụ này, anh ta phải đối
mặt với việc, hầu hết người thường không thể sống toàn tâm toàn ý ở mức
độ cao hơn. Trong tình huống này, anh ta phải cố gắng đi tắt và vận dụng
mưu chước là nâng cao năng lực mà không phải bận tâm đến toàn bộ tính
cách. Theo giả thuyết, điều này có nghĩa là buộc con người phát triển thiên
lệch. Kết quả dễ đạt được nhất là ở lĩnh vực kỹ thuật cơ khí, vì năng lực
máy móc dễ cô lập và truyền đạt nhất. Khai thác hiệu quả tính máy móc
của người có tâm trí vẫn còn sơ khai man rợ là điều không khó. Tuy nhiên,
có thể định ra những năng lực khác theo cách tương tự.
Chúng ta đã bắt gặp tình trạng thiên lệch trong khảo sát phản ứng của
thiểu số bất lợi trước thách thức trừng phạt là sự khiếm khuyết cơ thể. Bị
tước hết quyền công dân, thiểu số này buộc phải thành công trong những
hoạt động mà không ai tham gia, kết quả là chúng ta kinh ngạc và ngưỡng
mộ trước những thành tựu nổi bật của họ. Đồng thời, chúng ta không thể
phớt lờ một vài thiểu số – người Armena và người Do Thái – nổi tiếng là
không giống ai. Trong quan hệ chẳng mấy vui vẻ giữa người Do Thái và
người không phải là Do Thái (trường hợp điển hình), người không phải là
Do Thái ghê tởm và xấu hổ trước hành vi của người bài Do Thái. Người
không phải là Do Thái cũng lúng túng khi bị ép phải thú nhận rằng, có một
phần sự thật trong bức tranh châm biếm ngược đãi người Do Thái bào chữa
hành động thú tính của mình. Thực chất của bi kịch này nằm ở việc trừng
phạt kích thích thiểu số bị bất lợi gây ra phản ứng là xu hướng thiên lệch
trong bản chất con người. Và bản chất của thiểu số bị bất lợi về mặt xã hội
cũng giống như thiểu số chuyên về kỹ thuật. Đây là điều cần ghi nhớ khi
nhận xét sự xâm nhập của nghiên cứu kỹ thuật lên cái trước đây là giáo dục
quảng đại nếu quá phi thực tế.
Vào thế kỷ 5, người Hy lạp có từ ßalavơía ám chỉ tình trạng thiên lệch
này. ßalavơía là người chuyên về một hoạt động tập trung vào một kỹ thuật
cụ thể, và trả giá bằng sự phát triển kém toàn diện của anh ta. Loại kỹ thuật
thường hiện ra trong tâm trí người ta khi dùng thuật ngữ này là nghề cơ khí
hay thủ công vì tư lợi. Tuy nhiên, người Hy lạp khinh miệt ßalavơía còn
