là lời kêu gọi đấu tranh mang tính cách mạng. Liệu sự hoan nghênh công
thức đấu tranh giai cấp của những người theo học thuyết Marx có phải là
dấu hiệu cho thấy xã hội phương Tây đã đặt chân lên con đường tan rã hay
không là câu hỏi choán lấy tâm trí chúng ta khi đi vào nghiên cứu viễn cảnh
nền văn minh phương Tây. Chúng ta khen ngợi Marx vì những lý do khác
nữa: thứ nhất, ông là người dẫn giải kinh điển về cuộc đấu tranh giai cấp
trong thời đại chúng ta; và thứ hai, công thức của ông theo khuôn mẫu sách
khải huyền truyền thống của người theo đạo Cơ Đốc, người Do Thái, và tín
đồ đạo thờ lửa trong ảo tưởng về kết cuộc êm ả.
Đấu tranh giai cấp nhất định nổ ra trong cuộc cách mạng vô sản tất
thắng; tuy nhiên, đỉnh cao của cuộc đấu tranh cũng là điểm kết thúc của nó;
chiến thắng của giai cấp vô sản sẽ mang tính quyết định cuối cùng, và “nền
chuyên chính vô sản” (thành quả gặt hái được trong giai đoạn hậu cách
mạng) không phải là thể chế trường tồn. Đến lúc nào đó, một xã hội mới
không giai cấp sẽ đủ lớn mạnh để bỏ qua nền chuyên chính. Thực vậy, ở
đỉnh cao hưng thịnh, chế độ mới trong thiên niên kỷ Mác-xít sẽ bỏ qua nền
chuyên chính vô sản cùng những chỗ nương tựa khác cho thể chế, kể cả
nhà nước.
Mối quan tâm đến thuyết mạt thế của người theo học thuyết Marx nằm
ở việc cái bóng chính trị mỏng manh của niềm tin tôn giáo biến mất đã vẽ
ra tiến trình mà đấu tranh giai cấp hay phân hóa theo chiều ngang trong xã
hội bị sụp đổ có xu hướng đi theo. Trong hiện tượng tan rã, lịch sử hé lộ
đúng lúc sự vận động từ chiến tranh đến hòa bình; từ dương sang âm; và từ
cố tình hủy hoại báu vật đến tạo mới.
Bản thân phân hóa là sản phẩm của hai vận động tiêu cực do ham mê
xấu xa gây ra. Thứ nhất, thiểu số thống trị tìm cách nắm giữ địa vị đặc
quyền đặc lợi thông qua vũ lực. Giai cấp vô sản đáp lại sự bất công bằng
oán giận, nỗi sợ hãi bằng lòng căm hờn, bạo lực bằng bạo lực. Tuy nhiên,
toàn bộ vận động kết thúc trong hành động sáng tạo tích cực: chính quyền
trung ương, giáo hội chung, và tộc người rợ.
