thể bắt gặp trong vận động của nhiều mảnh vụn được tạo thành từ cơ thể xã
hội đang tan rã. Chúng ta sẽ phát hiện rằng, đối với công trình của thiểu số
thống trị và tầng lớp bị trị bên ngoài, ảnh hưởng ngoại lai có xu hướng dẫn
đến sự bất hòa và hủy diệt, trong khi đối với thành quả của tầng lớp bị trị
bên trong, nó có khuynh hướng tạo nên những tác động hoàn toàn trái
ngược của sự hài hòa và sáng tạo.
Tầng lớp thiểu số thống trị và tầng lớp bị trị bên ngoài
Chúng ta đã chứng kiến các chính quyền trung ương thường được tầng
lớp thiểu số thống trị bản xứ cung cấp cho xã hội mà họ đã phục vụ một
cách kiêu căng và độc đoán. Những người xây dựng đế quốc bản xứ này có
thể là cư dân ở những khu vực biên giới của thế giới đã được họ ban cho
hòa bình qua trò bịp bợm thống nhất chính trị; nhưng nguồn gốc này tự
thân nó không tuyên bố rằng họ mang màu sắc ngoại lai trong ý thức văn
minh của mình. Tuy nhiên, chúng ta cũng ghi nhận những trường hợp sự
suy đồi đạo đức của tầng lớp thiểu số thống trị diễn ra quá nhanh, đến mức,
tại thời điểm chín muồi để xã hội đang tan rã bước vào giai đoạn chính
quyền trung ương, không còn chút tàn dư nào của tầng lớp thiểu số thống
trị còn sở hữu những phẩm chất của những bậc xây dựng đế chế. Trong
những trường hợp như vậy, nhiệm vụ cung cấp một chính quyền trung
ương thường là hết sức cấp thiết. Một số nhà xây dựng đế quốc đến từ bên
ngoài sẽ bước vào lấp khoảng trống và thực hiện nhiệm vụ lẽ ra phải do
người bản xứ tự tay thực hiện.
Tất cả các chính quyền trung ương, dẫu là ngoại lai hay bản xứ, đều có
khuynh hướng được chấp nhận với lòng tri ân và nhẫn nhục, nếu không
phải là một cách hăng hái; rõ ràng chúng là một sự tiến bộ, theo ý nghĩa vật
chất, so với những thời kỳ rối ren đi trước chúng. Nhưng theo thời gian,
người ta nhận ra rằng “vị vua mới không phải là Joseph”; nói theo ngôn
ngữ bình dân, thời kỳ rối ren và ký ức về những nỗi kinh hoàng của nó đã
lùi dần vào dĩ vãng, và hiện tại – trong đó chính quyền trung ương đã bành
trướng ra khắp mọi miền lãnh thổ của xã hội – được phán xét như một thực
thể độc lập bất kể bối cảnh lịch sử của nó. Đến giai đoạn này, vận mệnh của
