Khi chuyển từ lĩnh vực cách ứng xử sang lĩnh vực cảm xúc, đầu tiên
chúng ta có thể ghi nhận hai con đường lựa chọn cảm xúc cá nhân vốn là
những phản ứng khác nhau trước sự đảo ngược sinh khí đã tạo nên sự phát
triển của xã hội. Cả hai cảm xúc này đều phản ảnh sự nhận thức đau đớn về
việc liên tục phải “trốn chạy” khỏi các thế lực ma quỷ đã tấn công và thiết
lập uy thế của chúng. Biểu hiện tiêu cực của nhận thức về sự thất bại liên
tiếp và thảm hại về mặt tinh thần này là cảm giác bị cuốn trôi. Linh hồn bị
khuất phục trước một nhận thức về sự thất bại của bản thân trong việc chế
ngự môi trường sống; nó bắt đầu tin rằng vũ trụ này, bao gồm cả chính nó,
được định đoạt trong bàn tay của một thế lực phi lý và vô địch: một vị thần
hai mặt độc ác, khi thì dịu dàng nhân danh Cơ hội (…), lúc lại hung bạo
nhân danh Tất yếu (…) – hai tượng thần được tạo cho một hiện thân văn
học qua những đoạn hợp xướng trong tập kịch thơ Các vị vua của Thomas
Hardy. Với con đường còn lại, thất bại tinh thần tàn phá tâm hồn có thể
được cảm nhận như sự thất bại trong việc tự chủ và kiểm soát bản thân.
Trong trường hợp đó, thay cho cảm giác bị cuốn trôi là mặc cảm tội lỗi.
Chúng ta cũng nhận thấy có hai con đường lựa chọn về cảm xúc xã
hội nhằm thay thế cho cảm giác về phong cách – cảm giác vốn là bản sao
chủ quan của quá trình khách quan phân biệt các nền văn minh qua sự phát
triển của chúng. Cả hai cảm xúc nói trên đều bộc lộ sự mất nhạy cảm như
nhau, mặc dù trong việc hình thành những đáp ứng riêng biệt khác nhau
đáp lại thách thức này, chúng hoàn toàn phân cực. Phản ứng tiêu cực là một
cảm giác lẫn lộn, trong đó linh hồn tự đưa nó tới điểm diệt vong. Trong các
lĩnh vực ngôn ngữ, văn học, và nghệ thuật, cảm giác lẫn lộn này được bộc
lộ qua sự thịnh hành của một ngôn ngữ chung (…) và qua một phong cách
dựa trên những chuẩn mực tương tự và chắp vá của văn chương, hội họa,
điêu khắc, và kiến trúc; trong địa hạt triết học và tôn giáo, nó tạo ra những
học thuyết kết hợp lẫn lộn. Phản ứng tích cực coi sự mất mát của một
phong cách cục bộ và phù du là một cơ hội tốt, và là một lời kêu gọi, để áp
dụng một phong cách khác chia sẻ những giá trị phổ quát và bất diệt: mọi
nơi, mọi lúc, với tất cả mọi người. Phản ứng tích cực này là sự nhận thức
