phẩm của Virgil. Nói tóm lại, nữ thần Tất yếu có thể hoạt động như một
đồng minh hiệu quả khi nào sự tồn tại của thần được mặc nhiên công nhận;
nhưng, hiển nhiên, bản thân sự mặc nhận là một hành động … - và không
phải là nhỏ – đưa tới sự phủ nhận chung cuộc theo lôgic không lay chuyển
được của các sự kiện. Niềm tin chiến thắng cuối cùng đã hóa thành tai họa
cho Goliath khi cuộc chạm trán với David đã chấm dứt và hủy diệt chuỗi
chiến thắng rất dài của hắn. Những người theo chủ nghĩa Marx đến nay đã
sống dựa vào giả định của mình suốt gần 100 năm, còn những người theo
thuyết Calvin đã trải qua khoảng bốn thế kỷ, mà quả bóng giả định của họ
vẫn chưa bị vỡ tung; nhưng người Hồi giáo, những kẻ sống dựa vào một
niềm tin không kém phần tự hào nhưng không thể chứng minh từ khoảng
13 thế kỷ trước đây và, với sức mạnh của niềm tin đó, đã lập nên những
thành tích không nhỏ, nay đã trải qua đủ thời gian để chìm vào những tháng
ngày đen tối; và phản ứng yếu ớt của họ trước những khổ não gần đây cho
thấy chủ nghĩa tiền định cũng có xu hướng phá hoại tinh thần khi gặp tai
ương như sự kích thích mà nó tạo ra chừng nào thách thức còn nằm trong
phạm vi đáp ứng hiệu quả. Những người theo chủ nghĩa tiền định vỡ mộng
trước kinh nghiệm đau đớn rằng cuối cùng Thượng Đế không đứng về phía
họ, và rút ra kinh nghiệm xương máu rằng anh ta và các đồng bạn nhỏ bé
của anh ta:
Chỉ là những quân cờ bất lực trong trò chơi của Ngài
Đứng sững trên bàn cờ cả ngày nắng lẫn đêm thanh,
Di chuyển đó đây, ngăn chặn, chém giết lẫn nhau,
Để rồi từng quân một lại trở về với chiếc hộp tối tăm.
Trong khi cảm giác bị cuốn trôi là một cảm giác tiêu cực, nó tìm thấy
một hình ảnh tương phản tích cực trong cảm giác tội lỗi, phản ứng thay thế
cho ý thức thất bại về mặt tinh thần. Về bản chất và về mặt tinh thần, cảm
giác tội lỗi và cảm giác bị cuốn trôi thể hiện sự tương phản với nhau rõ nét
nhất; bởi lẽ, trong khi cảm giác bị cuốn trôi tác động như một liều thuốc
phiện âm thầm luồn lách và truyền vào tâm hồn sự phục tùng cái xấu mà
nạn nhân cho rằng đến từ bên ngoài và vượt ngoài tầm kiểm soát của mình,
