thời đại chúng ta, “chính quyền phường hội” do những người Phát-xít Ý
thành lập rõ ràng là sự khôi phục chế độ chính trị và kinh tế cưỡng bách
của các chính quyền thành phố của nước Ý thời Trung cổ. Cũng ở đất nước
này, vào thế kỷ thứ 2 trước CN, Gracchi đã tái hiện hệ thống “quan bảo
dân” (vị quan được dân bầu ra để bảo vệ cho họ) giống hệt như khi nó mới
được thành lập trước đó hai trăm năm. Một ví dụ thành công hơn của chủ
nghĩa hoài cổ lập hiến là thái độ đối xử đầy cung kính của Augustus, người
thành lập Đế chế La Mã, đối với các “đối tác” hữu danh vô thực của ông,
Viện Nguyên lão, thực chất là những người tiền nhiệm của Augustus trong
việc cai trị các lãnh địa của La Mã. Ví dụ này có thể được so sánh với cách
Nghị viện Anh đối xử với quân vương, sau khi họ nắm hết quyền lực ở Anh
quốc. Trong cả hai trường hợp đều có một sự chuyển dịch quyền chính,
trường hợp La Mã là từ chế độ trung ương tập quyền sang chế độ quân chủ,
còn trường hợp Anh quốc là từ quân chủ sang tập quyền; và trong cả hai
trường hợp, sự thay đổi đều núp dưới chiếc mặt nạ của các nghi thức hoài
cổ.
Nếu chúng ta chuyển sang quá trình phân rã của thế giới Sinic, chúng
ta sẽ thấy ở đây xuất hiện dấu hiệu của chủ nghĩa hoài cổ lập hiến ở một
mức độ toàn diện hơn, mở rộng từ đời sống công cộng sang cá nhân. Thách
thức của thời kỳ rối ren của xã hội Sinic sinh ra một sự kích thích về tinh
thần trong tư tưởng của người Sinic thể hiện qua chủ nghĩa nhân văn của
Khổng Tử vào thế kỷ thứ năm trước CN cũng như qua các trường học cấp
tiến đào tạo các “nhà chính trị”, “nhà hùng biện” và “luật gia” được thành
lập trong thời gian sau đó; nhưng sự bùng nổ các hoạt động tinh thần này
đã tàn lụi rất mau chóng. Nó được tiếp nối bởi một động thái quay ngoắt về
với quá khứ, thể hiện rõ nhất qua số phận dành cho chủ nghĩa nhân văn của
Khổng Tử. Chủ nghĩa này đã thoái hóa từ một học thuyết về bản chất con
người thành một hệ thống lễ nghi đơn thuần. Trong lĩnh vực hành chính đã
hình thành một tập quán là mọi hoạt động trong lĩnh vực này đều đòi hỏi
phải thống nhất với những tiền lệ lịch sử.
