thờ, nơi nó tìm được một đồng minh tiềm năng trong phong trào hoài cổ
Oxford, và cuối cùng nó tràn qua các khách sạn, nhà máy, bệnh viện và
trường học. Nhưng chủ nghĩa hoài cổ trong kiến trúc không phải là phát
minh của người phương Tây. Nếu một người Luân Đôn đến Constantinople
để chứng kiến quang cảnh hùng vĩ khi mặt trời lặn xuống sau đỉnh núi
Stamboul, anh ta sẽ thấy, in trên đường chân trời toàn là bóng mái vòm của
các thánh đường Hồi giáo, vốn được xây dựng từ thời Đế chế Ottoman, với
tinh thần hoài cổ sâu sắc dựa trên khuôn mẫu của Haghia Sophia Lớn và
Nhỏ: hai nhà thờ Byzantine đã táo bạo thách thức các chuẩn mực về nền
móng trong phong cách kiến trúc Hy Lạp cổ, và đã từng là lời tuyên bố sắt
đá về sự xuất hiện của một nền văn minh Cơ Đốc Chính Thống vừa mọc
lên từ những mảnh vụn của thế giới Hy Lạp cổ đã tiêu vong. Cuối cùng,
nếu chúng ta chuyển sang giai đoạn “thu muộn” của xã hội Hy Lạp, chúng
ta sẽ thấy vị hoàng đế được nhiều người ngưỡng mộ là Hadrian trang bị cho
khu nhà nghỉ ở ngoại ô của ông bằng những bản sao tinh xảo của nghệ
thuật điêu khắc Hy Lạp cổ đại – vào khoảng thế kỷ thứ bảy và thứ sáu trước
CN; bởi lẽ những người sành sỏi thời Hadrian đều giống như nhóm “tiền-
Raphaelites” (tên một nhóm họa sĩ hoài cổ người Anh thế kỷ 19), quá thanh
cao để có thể coi trọng sự già dặn trong nghệ thuật của Pheidias và
Praxiteles.
Khi tinh thần của chủ nghĩa hoài cổ được chuyển sang thể hiện trong
lĩnh vực ngôn ngữ và văn chương, kỳ tích quan trọng nhất để nó có thể tự
khẳng định mình là làm hồi sinh một ngôn ngữ đã chết thành một thứ bản
ngữ đặc biệt; và một nỗ lực như vậy hiện đang được tiến hành trong nhiều
bộ phận của thế giới Tây phương chúng ta. Động cơ thúc đẩy việc làm này
đến từ cơn điên loạn của chủ nghĩa dân tộc, với tư tưởng tự cung tự cấp
trong lĩnh vực văn hóa. Những dân tộc muốn tự cung tự cấp nhưng lại phát
hiện ra mình quá nghèo nàn về các tài nguyên ngôn ngữ tự nhiên sẽ đều đi
theo con đường hoài cổ và coi đó là con đường sẵn sàng nhất để tìm ra một
nguồn cung cấp những nguyên liệu ngôn ngữ mà họ đang cần. Hiện nay có
ít nhất là năm dân tộc đang nỗ lực tạo ra một ngôn ngữ dân tộc đặc biệt của
