địa phương, tất cả đều bắt nguồn từ Sanskrit nhưng đủ phân lập để được coi
là những ngôn ngữ riêng biệt. Một trong những phương ngữ prakrits này –
tiếng Pali của xứ Ceylon – đã được sử dụng làm phương tiện chuyển tải
kinh Phật giáo Đại thừa và nhiều ngôn ngữ khác đã được Hoàng đế Açoka
(273-232 trước CN) dùng để ra các chỉ dụ. Nhưng rồi, không lâu sau cái
chết của Açoka, một quá trình phục hưng ngôn ngữ Sanskrit đã bắt đầu và
phạm vi của nó dần được mở rộng cho tới khi, trong thế kỷ thứ sáu sau CN,
thắng lợi của ngôn ngữ tân-Sanskrit trước các phương ngữ prakrits đã được
khẳng định trên toàn bộ lãnh thổ Ấn Độ – để lại tiếng Pali tồn tại như một
di sản văn học hiếm hoi trên hòn đảo Ceylon xa xôi. Và như vậy di sản
ngôn ngữ Sanskrit, cũng giống như di sản ngôn ngữ Hy Lạp Attic, được
phân làm hai nhóm phân biệt: một nhóm cổ xưa hơn cũng là nhóm nguyên
thủy và một nhóm có niên đại trẻ hơn là nhóm bắt chước theo xu hướng
hoài cổ.
Trong lĩnh vực tôn giáo, cũng như trong các lĩnh vực ngôn ngữ và
nghệ thuật, một nhà quan sát Tây phương cũng có thể bắt gặp chủ nghĩa
hoài cổ ngay trong môi trường của chính mình. Ví dụ như sự thành lập
Thiên Chúa giáo Anh của người Anh dựa trên nhận thức của “phong trào
cải cách” thế kỷ 16, ngay cả khi đã được sửa đổi thành phiên bản của người
Anh, song nó vẫn đi quá xa. Mục đích của động thái này là nhằm khôi phục
những quan niệm và lễ nghi thịnh hành thời trung cổ đã bị từ bỏ và thủ tiêu
(một cách khinh suất, theo quan điểm của những người hoài cổ) từ 400 năm
trước đó.
Trong lịch sử Hy Lạp chúng ta tìm thấy một ví dụ qua chính sách tôn
giáo của Augustus.
“Sự khôi phục quốc giáo của Augustus là sự kiện quan trọng
nhất trong lịch sử tôn giáo La Mã, và gần như là sự kiện độc nhất
trong lịch sử tôn giáo nói chung. … Niềm tin vào hiệu quả của
những phương pháp thờ cúng cũ đã không còn ở các tầng lớp có
học thức … dân chúng ở các thành thị đã quen đem các thần
thánh cổ xưa ra làm trò cười, và … tập quán hướng ngoại của tôn
