không thể để mình rơi vào nanh vuốt của một trật tự thế tục đang “thống trị
cùng với quỷ Satan”. Do đó các Raskolniki buộc phải hy vọng vào một thứ
gì đó chưa từng có tiền lệ, vào sự giáng sinh của một vị “Sa hoàng cứu thế”
có khả năng cũng như mong muốn khôi phục niềm tin Chính thống giáo với
sự thuần khiết ban sơ của nó.
Đặc điểm chung đáng lưu ý của những ví dụ về chủ nghĩa vị lai thuần
khiết này là những niềm hy vọng mà nhà vị lai tìm kiếm làm nơi ẩn náu đều
dựa trên một sự thi hành hoàn toàn thực tế đường lối thế tục thông thường;
và đặc điểm này dễ thấy nhất ở chủ nghĩa vị lai của người Do Thái, vốn để
lại rất nhiều chứng cứ tài liệu trong lịch sử của nó. Sau khi vương quốc của
họ bị sụp đổ dưới tay Nebuchadnezzar, người Do Thái luôn luôn đặt trọn
niềm tin vào việc thành lập một chính quyền Do Thái mới, mỗi khi ván cờ
chính trị thế giới dành cho họ một cơ hội nhỏ nhoi nhất. Giai đoạn vô chính
phủ ngắn mà qua đó, Đế chế Achaemenid đi từ cái chết của Cambysses đến
sự xuất hiện của Darius đã chứng kiến nỗ lực của Zerubbabel (khoảng 522
trước CN) để tái thành lập một vương quốc của David. Trong chương cuối
cùng của lịch sử, giai đoạn quá độ kéo dài từ sự suy sụp của thế lực
Seleucia đến sự thành lập các quân đoàn La Mã ở Levant bị người Do Thái
lầm tưởng là thắng lợi của dòng họ Maccabee; và phần lớn người Do Thái
sống ở Palestine đều lơ đễnh để ảo vọng này lôi cuốn khỏi thành công thế
tục mà họ hằng ao ước – như ước nguyện của “phần hai kinh Cựu ước” từ
400 năm trước – để mơ tưởng đến một truyền thống mà giờ đây đã quá xa
xôi, đó là người thành lập chính quyền mới phải là một hậu duệ của David.
Bất cứ ai cũng có thể hạ bệ một chế độ đã quá già như Seleucid,
nhưng làm thế nào người Do Thái hy vọng chống lại được Đế chế La Mã
hùng mạnh trong những ngày tháng hoàng kim của nó? Câu trả lời là quá rõ
ràng đối với Herod, nhà độc tài người Idumaean. Ông không bao giờ quên
ông trở thành người cai trị xứ Palestine là do vinh dự của La Mã ban cho,
và trong suốt triều đại của mình ông đã tránh được cho thần dân sự báo ứng
dành cho sự rồ dại của chính họ. Ấy thế mà, thay vì biết ơn Herod đã dạy
cho mình một bài học chính trị vô cùng bổ ích, người Do Thái đã không thể
