của mình vào thực tế chính trị, Plato hăng hái nhảy sang kết luận rằng “một
bậc thống trị như vậy có thể – nếu như chàng có được sự đồng thuận của
thần dân – đề ra một cương lĩnh có vẻ bề ngoài hoàn toàn không thể thực
hiện dưới những điều kiện hiện tại”. Và sau đó người đã đề ra luận điểm
này tiếp tục giải thích các căn cứ của sự lạc quan của ông. “Giả sử”, ông
nói tiếp, “một vị vua đã ban hành các đạo luật và giới thiệu những quy tắc
xã hội lý tưởng của chúng ta, thì chắc chắn sẽ không tồn tại khả năng thần
dân từ chối hành động theo mong muốn của nhà vua”.
Tuyên bố cuối cùng này rõ ràng là yếu tố then chốt dẫn tới thành công
của hệ thống Plato, nhưng còn có một điều khác rõ ràng không kém là nó
phụ thuộc vào sự tranh thủ khả năng ngụy trang; và chúng ta đã biết rằng
phương sách có hình thức một sự rèn luyện xã hội này là con đường tắt có
khuynh hướng đưa những kẻ chọn lựa nó tới bờ vực diệt vong thay vì thúc
đẩy hành trình hướng tới mục tiêu của họ. Do vậy nên sự bao gồm bất kỳ
một nhân tố cưỡng bách nào – dù về tinh thần hay vật chất – trong chiến
lược xã hội của vị vua hiền triết cũng có thể đủ để giải thích cho thất bại
của ông ta trong việc trao sự giải thoát mà ông ta đã tuyên bố sẽ đem lại; và
nếu phân tích chiến lược của ông ta cặn kẽ hơn từ quan điểm này, chúng ta
sẽ thấy việc vận dụng biện pháp cưỡng bách của ông ta là một thứ ung nhọt
kỳ dị. Bởi lẽ, mặc dù Plato đã phải ban cho chính quyền của vị vua hiền
triết lợi thế của sự đồng thuận của thần dân, song rõ ràng là không hề có
mục đích gì cho sự kết hợp cá nhân đáng ngạc nhiên của nhà hiền triết với
một quốc vương vốn là một kẻ thống trị thuần túy trừ khi quyền lực áp chế
của kẻ bạo chúa vẫn được dành sẵn để sẵn sàng sử dụng trong trường hợp
cần thiết; và sự xuất hiện của những trường hợp như thế là điều hoàn toàn
có thể tiên liệu.
“Bản chất của con người là không kiên định, nên thuyết
phục họ về một điều gì đó là chuyện dễ dàng, nhưng lại rất khó
để duy trì niềm tin của họ về điều đã được thuyết phục. Từ đó
mới hình thành nên phương sách cai trị của người có thể dùng
