tôi. Từ dạo ấy, sau khi đã chu du khắp các nước Ấn Độ, Ba Tư, A Rập, Xyri,
Ai Cập, và cư trú tại nhiều thành phố đẹp nhất của những nước đó, tôi sang
châu Phi và sống lâu nhất ở bên ấy. Cuối cùng – và đây cũng là điều tự nhiên
cho tất cả mọi người, dù cách xa quê hương đến đâu cũng không thể không
nhớ tới nơi chôn rau cắt rốn, không thể không nghĩ đến họ hàng thân thuộc
và anh em cùng được nuôi dạy với mình, tôi nảy ra lòng mong muốn thiết
tha được nhìn thấy lại quê hương, được ôm hôn ông anh thân yêu. Phải trở
về lúc mình chưa quá già yếu và còn đủ dũng cảm để làm một chuyến đi xa
xôi. Bởi vậy, tôi lao vào việc chuẩn bị rồi lên đường ngay.
Tôi sẽ không kể cho chị hay đã phải đi mất biết bao thời giờ, vượt qua biết
bao trở ngại trên đường, chịu đựng biết bao gian lao khổ ải để tới được chốn
này. Tôi chỉ xin nói rằng không có gì làm cho tôi tủi phận hơn, buồn bã hơn,
so với tất cả các chuyến đi khác, bằng lúc được tin ông anh trai mà tôi luôn
luôn yêu mến, với những tình cảm thật sự là anh em ruột thịt, đã qua đời.
Tôi nhận ra ngay những nét mặt của anh tôi trên khuôn mặt cháu. Nhờ đó
tôi phân biệt được cháu ở giữa đám trẻ đang chơi đùa. Cháu có thể cho chị
nghe tôi đã đón nhận tin buồn ông anh tôi mất như thế nào. Nhưng thôi,
chúng ta hãy tạ ơn trời đất về điều này hơn hết thảy. Ấy là niềm an ủi tôi vẫn
được thấy lại ông anh tôi qua những nét đặc sắc còn lưu lại trên khuôn mặt
của cháu đây.
Nhận thấy bà mẹ Alátđanh xúc động khi nghe gợi đến vong linh chồng,
lão phù thủy người Phi liền chuyển sang nói chuyện khác. Lão quay lại phía
Alátđanh và hỏi chú tên gì. Chú đáp:
- Tên cháu là Alátđanh.
- Thế nào, Alátđanh? – Lão phù thủy nói tiếp. – Cháu hiện nay đang làm
gì? cháu có biết nghề gì không?
Nghe hỏi, Alátđanh cúi gầm mặt và tỏ ra bối rối.
Nhưng bà mẹ đã đỡ lời:
- Alátđanh là một đứa vô tích sự. Khi bố cháu còn sống, bố cháu đã cố
gắng hết sức mình để dạy nghề cho nó, thế mà không sao làm được. Từ khi
bố cháu mất đi, mặc cho tôi nói gì thì nói, mặc cho tôi ngày nào cũng nhắc đi
nhắc lại có bấy nhiêu điều, nó chẳng chịu làm nghề ngỗng gì ngoài cái việc
đi lang thang đàn đúm suốt ngày với lũ trẻ con, mà như chú thấy đấy, có phải
nó còn bé bỏng gì cho cam! Nếu chú không giúp chỉ ra được cho nó thấy
điều đó để lấy làm xấu hổ mà tỉnh dần, thì tôi cho là chẳng bao giờ nó có thể
nên người. Nó biết bố nó chẳng để lại một chút của cải nào, và tôi lụi hụi kéo
sợi từ sáng sớm tới đêm khuya vẫn không sao kiếm ra đủ ngày hai bữa. Nó
cũng thấy đấy, chứ phải không đâu. Tôi đã định bụng hôm nào tống khứ nó
