NGHÌN LẺ MỘT NGÀY - Trang 33

bởi vì các .truyện kể A rập không. hề. ghi niên đại, cho nên khó đoán định
rằng các truyện" A Rập được sáng tạo nên trước hay sau các truyện Ba Tư.
Dù thế nào đi nữa, bộ Nghìnlẻ một ngày vẫn có thể mua vui cho những ai
từng cảm thấy thú vị khi đọc bộ Nghìn lẻ một đêm, bởi hai bộ cùng mô tả
những phong tục tương tự như nhau bằng sức tưởng tượng sống động
chẳng kém gì nhau. Có điều những độc giả nào đọc bộ truyện A Rập mà
nghĩ rằng nàng Sêhêrazat động cơ không được trong sảng cho lắm, vì qua
các truyện nàng đặt ra và kể lại để cố thuyết phục vua Sang rằng trên đời có
những người phụ nữ chung tình, ấy là vì mục đích kéo dài cuộc sống của
nàng là chính, chứ chưa hẳn nhằm giải thoát quốc vương ân Độ khỏi những
định kiến sai lầm đối với đàn bà; tôi nghĩ các vị độc giả ấy chẳng tìm được
lý do nào để có thể chê trách tu sĩ Moclét về mặt đó. Bà nhũ mẫu
Xútlumơmê tự đề ra cho mình từ đầu mục tiêu làm sao khắc phục mối ác
cảm của nàng công chúa đối với các đấng mày râu, lúc nào bà cũng chăm
chăm hướng vào cái đích ấy Đúng là trong tất cả mọi truyện bà kể, tất cả
mọi đức ông chồng hoặc mọi đấng tình quân đều là người chung thủy. Độc
giả thấy rõ bà nhũ mẫu luôn nghĩ tới việc chữa cho công chúa Farucna khỏi
căn bệnh ngộ nhận, tuy thế bà vẫn không vì sự cần thiết không được rời xa
mục tiêu đã định ấy mà làm biến dạng những tình tiết vô cùng phong phú
chứa đựng trong các tác phẩm văn chương thuộc loại hình này(2).




Chú thích.
(1) Nguyên bản tiếng Pháp: Mocles.
(2)Tựa của Pétisde La Croix viết năm 1710 (PQ).