François Pétis De La Croix
Nghìn lẻ một ngày
Dịch giả: Phan Quang
Chương 2
CHUYỆN ABUNCAXEM BASRI
Tất cả các sử gia đều nhất trí cho rằng Hoàng đế Harun An Rasit là nhà vua
hoàn hảo nhất thời đại ông, tiếc một điều do vua nắm trong tay quyền lực
hùng cường đệ nhất thời bấy giờ, cho nên sinh thói quen dễ nổi cơn thịnh
nộ và tính tình kiêu căng không ai chịu đựng nổi. Lúc nào ông cũng một
mực cho rằng trên đời này chẳng có vị quân vương nào hào phóng bằng
mình.
Giapha, tể tướng sủng ái của vua, không chịu được chuyện hoàng đế cứ tự
mình khoe khoang như vậy, một hôm bạo gan thưa với người như sau:
- Muôn tâu hoàng thượng, vị chủ nhân của tôi, đấng chủ soái của toàn trần
thế, xin cho phép kẻ nô lệ này được mạo muội thưa với ngài rằng ngài
không nên quá tự ngợi khen mình như vậy. Hãy nhường những lời ngợi ca
ấy cho thần dân của ngài cũng như cho biết bao người nước ngoài đang
chầu chực trong triều đình ngài. Ngài hãy hạ cố để cho thần dân cảm tạ
Thượng đế đã sinh ra họ trên các quốc giao thuộc quyền ngài, và để người
nước ngoài ai cũng hài lòng mình đã khôn ngoan biết rời bỏ tổ quốc để đến
đây hầu hạ dưới trướng ngài.
Harun nổi cơn tự ái vì những lời nói ấy. Vua cao ngạo nhìn thẳng vào mặt
tể tướng, và đùng đùng hỏi ông có quen biết người nào có thể sánh được
vua về đức hào phóng hay không.
- Muôn tâu có,- tể tướng đáp- tại thành phố Basra (Trong bộ Nghìn lẻ một
đêm, phiên âm là Banxora, thành phố ở Nam Irắc) có một chàng trai trẻ tên
là Abuncaxem. Mặc dù chỉ là một thường dân, anh ta sống xa hoa lộng lẫy
hơn tất cả mọi quân vương, và không một nhà vua nào trên đời này, kể cả
ngài, muôn tâu hoàng đế, tính tình hào phóng hơn chàng.
Hoàng đế đỏ mặt, đôi mắt vua long lên vì bực bội. Vua nói:
- Ông nhớ rõ rồi chứ, bất cứ thần dân nào dám nói điều sai với vua đều phải
tội chết?
