NGHÌN LẺ MỘT NGÀY - Trang 9

nghĩa hoãn bản án tử hình thêm một ngày. ở bộ truyện sau: Nghìn lẻ một
ngày, một bà vú nuôi kể chuyện theo yêu cầu của một vua cha. Bà tự
nguyện làm người kể chuyện hầu nàng công chúa mắc một chứng bệnh
điên khùng: ghét đàn ông tới mức bày cách hãm hại những chàng hoàng tử
bất hạnh đam mê sắc đẹp của nàng dám cả gan đến ngỏ lời cầu hôn. Bà nhũ
mẫu tự đề ra nhiệm vụ: qua các chuyện kể của mình, chứng minh người
trần mắt thịt cũng như các vị thần linh có phép màu biến hoá, không thiếu
những mối tình chung thủy; không thiếu những chàng trai bất chấp thăng
trầm một lòng thủy chung với người tình: "trong đời chỉ nên yêu một lần,
song đã yêu thì yêu đến trọn đời". Bà phải kể sao cho chuyện sau hấp dẫn
hơn chuyện trước, để nàng công chúa cưng không chán, tiếp tục nghe kỳ
đến lúc khỏi bệnh và chịu đi tìm người làm chồng mới thôi.
Các truyện kể trong hai bộ truyện do đó độc lập với nhau, mỗi truyện là
một thể hoàn chỉnh song đều có quan hệ chằng chịt, thậm chí có chung một
nhân vật chính, được gắn kết lại theo cách móc xích, móc nào cũng có thể
coi là móc chính. Hoặc theo lối ngăn kéo: chuyện trước chứa chuyện sau,
chuyện sau đựng chuyện sau nữa, cứ thế kéo đài tưởng như vô hồi kỳ trận,
cho đến sau một nghìn lẻ một đêm (hoặc một nghìn lẻ một ngày) mới thắt
nút lại và kết thúc. Kết thúc chuyện nào cũng có hậu: ở bộ truyện trên, sau
nghìn lẻ một đêm, người kể chuyện sinh hạ cho nhà vua ba hoàng tứ xinh
như mộng, không những được tha tội chết mà còn được phong làm hoàng
hậu. ở bộ truyện dưới, sau nghìn lẻ một ngày, nàng công chúa điên khùng
rời hoàng cung bôn ba đi tìm chàng trai làm mình say đắm- một hoàng tử,
đương nhiên- để rồi khi hoàng tứ lên nối ngôi cha, sẽ trở thành hoàng hậu.
Hai bộ truyện còn giống nhau ở sự thành công vang dội. Thành công của bộ
Nghìn lẻ một đêm, theo các nhà nghiên cứu, chưa từng có ở pháp hoặc bất
kỳ một nước nào trước đó. Trong vòng bảy mươi tám năm, từ khi tập I đến
với bạn đọc (năm 1704) cho đến năm 1782, nó được tái bản 70 lần. Từ
tiếng Pháp, bộ truyện A Rập được dịch sang hầu hết các ngôn ngữ chính ở
châu âu, đi vòng quanh thế giới, và được dịch trở lại tiếng A Rập. Nó gợi
đề tài và cảm hứng cho người đời sau sáng tạo nên nhiều không kể xiết
những vở kịch nói, ca kịch, nhạc kịch, điện ảnh, hội hoạ... lừng danh trên