N
Quận He
guyễn Hữu Cầu người làng Lôi Động (Làng Nổi), giữa một
vùng nước trắng đồng thuộc huyện Thanh Hà, tỉnh Hải
Dương. Mồ côi cha từ nhỏ, nhà nghèo, Cầu phải đi ở cho kẻ
hào phú trong làng. Ngày ngày chăn trâu, Cầu ngồi trên mình trâu
lấy sáo ra thổi, tiếng véo von. Cầu còn ham đánh vật, chuộng võ
nghệ, thường cùng trẻ chăn trâu tập đánh trận giả. Có sức khoẻ hơn
người. Cầu lại mưu trí can đảm và có tài lội dưới nước như đi trên
cạn nên chúng bạn đều tôn làm chủ tướng. Sau, bà mẹ nghĩ thương
con bèn cố xin cho Cầu được đi học chữ. Cầu học đâu nhớ đấy,
thông minh khác thường khiến cho nhiều công tử con nhà quyền
quý giàu có phải ghen tức. Trong đám ấy có Phạm Đình Trọng người
làng Khinh Dao, huyện Giáp Sơn cùng trấn Hải Dương. Trọng tiếp
tục học, sau thi đậu Tiến sĩ năm Kỉ Mùi (1739). Còn Cầu thì bỏ văn
sang học võ, nổi tiếng là Hạng Võ nước Nam. Mỗi khi lâm trận, Cầu
cầm hai thanh siêu đao múa như chớp, phi ngựa như gió, một mình
địch nổi ngàn người.
Năm Canh Thân (1740) do con cháu họ hàng một cung phi của
chúa Trịnh bắt dân xứ Hải Dương đi lấy đá về xây nhà từ
đường
, nạn phu dịch nặng nề, dân kham không nổi. Lại gặp năm
mất mùa đói kém, ruộng đất bỏ hoang thành rừng rậm, dân chết
nhiều lắm. Người nào sống sót phải đi bóc vỏ cây, bắt chuột
