- Nước ngài bị tai hoạ đã lâu nên mất cả thần khí, trông lừa hoá
hổ, động tí là kinh sợ. Đợi ta tung lưới vét một mẻ là xong!
Đoạn, ra lệnh sửa soạn mọi mặt, chọn ngày mười tháng Chạp năm
ấy (20-1-1785), sẽ phát đạt đại quân bất ngờ đánh úp Nguyễn Huệ.
Đến ngày chín rạng ngày mười, cả năm vạn quân Xiêm với mấy
trăm chiến thuyền bí mật rời các căn cứ kiên cố ở Trà Tân lặng lẽ
đổ xuôi, nhằm hướng thành Mỹ Tho mà tiến. Gần đến Rạch
Gầm thì gặp quân Tây Sơn. Bọn Tăng, Sương thúc quân tràn lên,
đánh tới. Nguyễn Huệ đem binh cự lại. Hai bên đánh nhau to. Sau,
bên Tây Sơn tỏ ra yếu thế, lui quân, vừa đánh vừa chạy. Thuyền
bè lương thực, khí giới bỏ vương vất. Quân Xiêm đuổi theo, tranh
nhau cướp của, bỏ cả đội ngũ. Càng về sáng, thuỷ triều càng xuống
nhanh. Chiến thuyền Xiêm - Nguyễn xuôi dòng đi băng băng.
Quân Tây Sơn có vẻ càng vội vã chạy gấp, dường như không còn
bụng dạ nào chống đỡ. Khỏi đoạn sông Rạch Gầm, quãng từ đó
đến sông Xoài Mút, sông Ba Lai lắm cù lao giữa dòng, quanh co,
địa thế hiểm trở. Toán quân Tây Sơn trước mặt bỗng mất hút.
Chiêu Tăng, Chiêu Sương chợt tỉnh ngộ rụng rời chân tay, ngửa mặt
mà than:
- Ta trúng kế của Huệ mất rồi. Trời hại ta!
Chưa dứt lời, một tiếng pháo lệnh nổ vang trời. Pháo binh Tây
Sơn mai phục ở cù lao Thởi Sơn, Bản Thôn… và trên bờ sông Ba Lai
thình lình bắn ra như mưa. Quân của Nguyễn Huệ ở đằng trước
quay thuyền đánh quặt lại. Quân thuỷ bộ tinh nhuệ do Nguyễn Huệ
giấu sẵn ở đây tức thì bốn bề đổ ra vây đánh. Khí thế mạnh tựa
núi Trường Sơn gieo xuống đầu giặc. Chiến thuyền Xiêm mờ mịt
trong vòng khói lửa dữ dội, bị bắn vỡ, bắn cháy, cả mấy trăm
chiếc không thoát một chiếc nào. Quân Xiêm - Nguyễn năm phần
chết bốn; cả khúc sông, xác giặc ngổn ngang, chồng gối lên nhau
mà chết, làm cho nước sông nghẽn không chảy được. Những đứa còn
