Dân khắp nơi cực quá kham không nổi, chỉ chờ cơ hội là rủ nhau
chống lại quan quân. Phan Bá Vành là bậc hào kiệt, có chí khí bèn
đứng lên phất cờ khởi nghĩa ở núi Voi Phục (nay thuộc Hải Phòng).
Việc ấy là vào tháng Bảy năm Ất Dậu đời Minh Mạng thứ sáu
(1825). Tương truyền, khi Bá Vành ra xướng nghĩa, trên trời có mọc
ngôi sao chổi sáng lắm. Dân chúng nhân đấy mới đặt ra câu hát:
Trên trời có ông sao tua
Ở
dưới hạ giới có vua Ba Vành
Người theo “vua Ba Vành” có đến hàng vạn.
Chấn chỉnh xong đội ngũ, “vua Ba Vành” dẫn một số quân bản
bộ kéo về làng Minh Giám để chiêu tập thêm anh tài. Trưởng đồn
Ba Lạt (Thái Bình) là Thủ ngự sứ Võ Đức Cát hay tin, vội ngược dòng
sông đi thuyền nhẹ về hợp sức. Theo về tụ nghĩa với Bá Vành còn
có Chiêu Liễn, Chiêu Văn, những nho sĩ cùng quê, là người vừa có học
thức lại có võ nghệ; có Nguyễn Hạnh tức Tổng Cần là một võ tướng
lắm mưu nhiều mẹo; lại thêm hàng chục tướng tá vốn là những đô
vật, những tay đánh khiên xuất chúng, nổi tiếng nhất trong đám
ấy là Hai Đáng, Đô Hùm, Đô Hựu... Nhiều quan chức các tổng
huyện trong vùng cùng nhiều nho gia như Lang Đình, Tú Ốc, Nho
Phượng, Hải Hương, Tuần Tường, Tuần Nghị, Tự Tân, Chấn Diễn,
Đốc Bồi... cũng lần lượt theo Bá Vành, đông lắm. Bá Vành để
Tổng Cầu làm Hữu quân ở lại lo việc tiếp tế, còn dẫn hết tướng tá
nghĩa sĩ trở ra núi Voi làm lễ tế cờ. Xong, Bá Vành họp cả lại bàn
việc xây dựng lực lượng. Chiêu Liễn nói:
- Dân đều hưởng ứng theo ta, hiềm một nỗi, bấy lâu đói khổ
nên chẳng ai có đủ lương mà ăn, có đủ tiền mà sắm vũ khí. Tôi
nghe nói ở làng Cát Già bên huyện Đông Quan trấn ta có nhà hào
