“V
ua Ba Vành” tên thật là Phan Bá Vành người làng Minh
Giám, trấn Sơn Nam hạ (Thái Bình). Nhà nghèo, bố mẹ
mất sớm, thuở nhỏ Vành không có tiền ăn học, phải đi ở
chăn bò cho chú. Tay Vành dài như tay vượn, hai bắp chân lông đen
dày như lông gấu. Vành ăn khoẻ hơn người, sức mạnh như voi, tính
ngang tàng xông xáo. Mỗi khi đánh bò ra đồng, Vành họp các bạn
trẻ chạy nhảy leo trèo, phóng lao ném đá, tập đánh trận giả. Quê
Vành vốn là đất võ có lắm đô vật lừng danh. Bởi thế, mới lớn lên,
Vành đã nổi tiếng là tay võ nghệ cao cường. Vành vác cối đá ném
qua tường cao nhẹ nhàng như ném gạch, vỗ tay giậm chân thoắt cái
đã vọt lên nóc nhà. Đặc biệt, mọi người đều bái phục tài ném lao của
Vành: đứng xa ngoài trăm bước, phóng lao vào đích, trăm mũi không
sai lấy một!
Bấy giờ liền năm mất mùa, dân hơn trăm xã thôn thuộc trấn
Sơn Nam hạ đói khổ, phải bỏ làng đi phiêu tán. Vành cũng ở trong
đám ấy. Nạn phu phen thuế má đã nặng nề, bọn quan lại cường
hào lại đua nhau đục khoét, hãm hại dân lành làm cho con cái thành
mồ côi, vợ thành goá bụa, bố mẹ già mất nơi nương tựa, bơ vơ.
