- Hoà thuận trong nhà nhờ giữ một lòng thân ái, thương yêu dân
chúng hãy làm những việc nhân đức; đừng vì ơn riêng mà thưởng
bậy, chớ vì mình giận mà phạt bừa; đừng thích tiền của mà xa xỉ bừa
bãi, đừng gần thanh sắc mà suồng sã hoang dâm, cho đến việc
dùng nhân tài nghe can gián, ra một chính sách một mệnh lệnh, phát
một lời nói một việc làm đều phải đúng mực, hợp với lẽ thường, có
thế, trên mới đáp ứng được ý trời, dưới mới thoả mãn được lòng dân,
quốc gia mới yên ổn bền vững lâu dài.
Đoạn, Nguyễn Trãi lại tâu:
- Mến người có nhân là dân, mà như con sông chở thuyền và lật
đổ thuyền cũng là dân. Giúp người có đức là trời, nhưng khó tin và
rất hay thay đổi cũng là trời. Dám mong bệ hạ siêng năng giữ gìn
những việc kính trời chăm dân, chớ nên xem thường.
Lê Thái Tổ gật đầu khen phải rồi hỏi:
- Nay đám đại thần tổng quản và quan lại ở các Viện, Sảnh, Cục
tham ô lười biếng nên răn dạy thế nào?
Nguyễn Trãi tâu:
- Phàm người có chức vụ coi quân trị dân đều phải dùng phép
công bằng, làm việc cần mẫn, hết lòng thờ vua, hết sức chăm
dân, bỏ thói tham ô, trừ tệ lười biếng, bè đảng riêng tây phải bỏ, thái
độ cố phạm phải chừa, coi công việc nước như công việc của chính
mình, lấy điều lo của dân làm điều lo của bản thân. Xin bệ hạ
xuống chiếu răn bảo nghiêm cấm; nếu ai không nghe không sửa
ấy là kẻ đó tự huỷ diệt mình.
Lê Thái Tổ rất vừa ý, thầm khen Trãi thẳng thắn cương trực.
Nhưng bấy giờ, vua hay ốm đau mệt mỏi, bọn Lê Sát, Lê Vấn dèm
pha xu nịnh, lấn lướt người ngay, thâu tóm quyền hành, lập vây
