thích, và đó chính là điểm mà các thí nghiệm sau này hẳn sẽ làm sáng tỏ
được. Thậm chí ta có thể hình dung trong ấy đã xảy ra một hiện tượng hoàn
toàn mới giống hiện tượng hóa học, và tác giả dự định thực hiện một
nghiên cứu sâu về vấn đề đó. Chàng không có tham vọng ngay lần đầu tiên
cho ra một lý thuyết hoàn chỉnh và cố định từ phát minh của chàng. Điều
chàng muốn, thoạt tiên là sớm thông báo cho giới khoa học, ấn định thời
gian gặp nhau tại Pháp và cuối cùng là kêu gọi các cuộc thảo luận và làm
sáng tỏ những hiện tượng còn chưa giải thích được và còn mập mờ với
chàng.
Báo cáo khoa học này được bắt đầu, công trình nghiên cứu của chàng vậy
là được cập nhật, trong lúc còn đợi để có thể hoàn thành nó bằng những
nhận xét mới, trước khi gửi nó cho bên liên quan, chàng kỹ sư trẻ ăn tối nhẹ
rồi đi ngủ.
Buổi sáng hôm sau, Cyprien ra khỏi nhà đi dạo trên những khu đất mỏ khác
nhau, vẻ suy nghĩ rất lung. Một vài ánh mắt, hẳn nhiên là chẳng thân thiện
gì, chào đón khi chàng đi qua. Nếu chàng không nhận ra điều ấy, có lẽ là vì
chàng đã quên bẵng tất cả hậu quả từ phát minh lớn của chàng, được John
Watkins sỗ sàng liệt kê ra hôm trước, tức là sự phá sản, trong thời hạn
nhanh hay chậm của những người sử dụng đất nhượng quyền và những khu
mỏ nhượng quyền ở Griqualand. Tuy nhiên, điều đó là quá đủ để khiến
người ta ăn không ngon ngủ không yên giữa vùng đất bán hoang dã ấy, nơi
đó người ta không ngại tự tay báo thù, nơi ấy sự đảm bảo về lao động, và
hệ quả là đảm bảo về giao thương từ nguồn lao động ấy là quy tắc tối cao.
Giả dụ việc sản xuất kim cương nhân tạo trở thành một ngành công nghiệp
thực tiễn, và hàng triệu hố đào trong các khu mỏ ở Braxin cũng như ở nam
Phi, chưa kể đến hàng nghìn mạng sống đã hy sinh, sẽ biến mất không cứu
vãn được. Hẳn nhiên, chàng kỹ sư trẻ có thể giữ bí mật thí nghiệm của
mình; nhưng về chuyện này, tuyên bố của chàng rất rõ: chàng quyết định
không làm điều ấy.
