một ý tưởng rồi chứ thế mà tuột theo dòng ý tưởng ấy. Từ lúc con người ấy
lên nắm quyền ở bên kia, tôi cứ như là những hồn ma dưới địa ngục của thi
sĩ
đang bị quỷ Satan vặn cổ, đi thì tiến về trước mà mặt thì quay lại
đằng sau: Tôi hướng về Madrid, mà cứ ròm chừng London. Đoán định nơi
con người ấy là lầm lạc, mà lầm lạc thì thua rồi. Nhờ ơn Chúa ngăn không
cho tôi tìm cách đoán xem hắn nghĩ gì, tôi chỉ tìm cách dò xem hắn làm gì,
thế cũng vừa đủ. Theo cách đó, tôi chắc rằng hắn đang rất muốn thay thế
Cromwell. Charles II của ngài đã từng nhờ mười người đến đưa đề nghị
cho hắn. Hắn không làm gì khác hơn là đuổi mười tay môi giới ấy kèm theo
một câu: “Cút đi, không thì tao treo cổ bây giờ?” Con người này là cả một
mộ phần. Lúc này đây, Monck đang tận tâm phục vụ cái nghị viện xương
cụt. Cái chuyện tận tâm này thì không đánh lừa được tôi đâu. Monck chẳng
muốn bị ám sát tí nào. Bị ám sát tức là bỏ dở sự nghiệp nửa chừng mà hắn
ta thì muốn hoàn thành sự nghiệp. Cho nên, thưa ngài, tôi tin rằng - mà,
thưa ngài, chớ tin điều tôi tin, tôi chỉ nói theo thói quen thôi - tôi tin rằng
Monck đang o bế nghị viện để rồi sẽ đập nát nó ra. Người ta mượn gươm
của ngài là gặp phải Monck đấy! Xin Chúa ngăn ta đừng đánh nhau với
Monck vì như thế thì Monck sẽ thắng ta mà Monck thắng ta thì thưa ngài,
tôi hận suốt đời. Tôi chắc rằng Monck chờ đợi chiến thắng đó đã mười năm
rồi. Thưa ngài, xin Charles II hãy vì Chúa, vì tình bạn với ngài, nếu không
nói là vì kính nể ngài, mà đừng gây sự gì hết! Hoàng thượng hãy kiếm cho
hắn một ít lợi tức ở đây, cho hắn một lâu đài của ngài chẳng hạn. Ờ! Mà
không được? Tôi vừa nhắc đến hiệp ước xong, một toà lâu đài Hoàng
thượng cũng không được phép cho hắn?
— Sao thế?
— Đúng, đúng Hoàng thượng đã cam kết không cho vua Charles II trú
ngụ, sẽ đuổi ông ta ra khỏi nước Pháp. Vì thế chúng ta đã mời đi và nay
ông ta lại trở về. Thưa, mong rằng ngài sẽ cho người anh em ngài biết, ông
ta không thể ở lại đây, rằng chúng ta không thể dây vào chuyện đó được.
Hay là để tôi…
Louis XIV đứng dậy:
