CHƯƠNG XI
Đến lúc tác giả buộc phải vẽ chuyện một chút
Trong khi các ông vua và quần thần đang bận tâm lo cho nước Anh như
thế - cái nước Anh tự trị, phải khen quá một chút là chưa từng bị cai trị một
cách tồi tệ - thì có một nhân vật mà Chúa đã ghé mắt và đặt bàn tay lên một
con người có tên tuổi sẽ sáng chói trong sử sách, trước mắt nhân loại, con
người ấy đang theo đuổi một sự nghiệp đầy bí ẩn hiểm và táo bạo.
Người ấy tiến bước mà không một ai biết được hắn muốn đi đâu, mặc dù
không chỉ riêng nước Anh mà cả nước Pháp, cả châu Âu sẽ nhìn người ấy
bước đi vững vàng, đầu ngẩng cao. Tất cả những gì thiên hạ biết về người
ấy, chúng ta sẽ nói ngay đây.
Monck vừa tuyên bố đồng ý tán thành “tự do hoạt động” cho Nghị viện
đầu thừa đuôi thẹo, hay nếu ta thích thì gọi “Nghị viện xương cụt” như
thiên hạ vẫn thường nói thế. Cái nghị viện mà tướng Lambert có thời làm
phụ tá cho Cromwell, bắt chước theo ông này, vừa cho phong tỏa chặt cứng
để ép theo ý ông, phong tỏa chặt đến nỗi không một thành viên nào thoát ra
được và chỉ có mỗi Pierre Wenwort mới có thể đột nhập vào thôi.
Lambert và Monck, hai nhân vật đủ tư cách đại diện cho tất cả. Người
thứ nhất là đại diện cho chế độ quân chủ chuyên chế, người thứ hai đại diện
cho phe cộng hoà chính thống. Hai con người duy nhất này là đại diện
chính trị của cuộc Cách mạng mà Charles I đã bị mất ngôi rồi mất đầu sau
đó.
Lambert ít ra cũng không che đậy quan điểm của mình, ông tìm cách
thiết lập một chính phủ hoàn toàn quân sự và sẽ tự phong làm thủ lĩnh của
chế độ đó. Monck, nhân vật cộng hoà cứng nhắc, theo như một số người
nói, đã muốn giữ lại cái Rump Parliament
chế độ cộng hoà đã suy thoái này. Nhưng theo một số người khác thì
Monck đầy tham vọng kín đáo, chỉ muốn nghị viện mà ông bảo vệ đó là
