Mùa hạ năm Quý-sửu, ở tỉnh-thành Quảng-đông có việc quân lính
nổi-dậy gây biến, cốt đánh-đổ Đô-đốc Trần-cảnh-Hoa, làm cho Trần phải
chạy. Long-tế-Quang kéo binh tới, tự lãnh chức Đô-đốc Quảng-đông.
Thuở nay, họ Long với đảng Việt-Nam cách-mạng vẫn không quen
biết nhau và không quan-hệ liên-lạc với nhau bao giờ. Đã vậy mà Long lại
là người thù ghét vây cánh Hồ-Hán-Dân và Trần-cảnh-Hoa, chỉ muốn có
dịp bài trừ cho tiệt. Thành ra đảng ta bị vạ lây ; tôi phải ôm cái cảm-khái
thỏ chết chồn đau, vì Hồ-Trần thất-bại, đảng ta không chỗ nương-dựa ở
Quảng-đông nữa.
Lúc đó tôi muốn bỏ đi nơi khác cho mau, nhưng vì có công việc của
đảng còn ràng-buộc, bỗng-chốc thu-xếp không kịp, tôi đành phải nấn-ná ở
lại.
Nhưng cũng lo phòng thân, tôi lật-đật viết thư lên Nguyễn-quân
Đĩnh-Nam (tức Nguyễn-thượng-Hiền), cậy ông tìm cách vận-động xin
giùm tôi một hộ-chiếu, để nữa tôi có đi đâu đi mới được.
Nguyễn-quân vốn là một nhiệt-tâm với nước. Sơ tuần tháng 7, ông
tiếp được thư tôi, lập tức lấy được giấy hộ-chiếu của bộ Ngoại-giao Bắc-
Kinh gửi xuống cho tôi. Có tờ hộ-chiếu nắm trong tay rồi, tôi bớt lo sợ.
Vả lại các bạn đồng-chí cùng ở Quảng-đông với tôi lúc bấy giờ khá
nhiều, nếu như đồng thời giải-tán, muốn đi đâu cũng cần có phí-khoản mà
hiện tại tiền bạc không có, thành ra chúng tôi đành chịu nấn-ná ở lại đây
với nhau, không tính đi đâu được.
Cách không bao lâu, có tin báo rằng quan Toàn-quyền Đông-Pháp
sắp tới Quảng-đông. Kế một tuần sau, thì các cơ-quan hành-sự của đảng ta
đều bị khám-xét và được lệnh bị giải-tán. Tôi với yếu-nhân của đảng là
Mai-quân cũng bị bắt hạ ngục. Nguyên trước Hoàng-quân Trọng-Mậu có
việc đi Vân-Nam và Phan-quân Bá-Ngọc hồi xuống tàu đi Nhật-bản, đều
