mạng xã hội tôi nhận một số phản hồi tỉnh táo, trong đó có lời nhận xét của
một bạn tên Nghị đang sinh sống tại thành phố quê hương tôi.
“Xin chào có trong từ điến tiếng Việt hẳn hoi, có trong hầu hết tất cả
phần dịch của các sách ngoại ngữ giao tiếp, nhưng đây lại là một từ gần như
tuyệt chủng trong giao tiếp hằng ngày. Chỗ duy nhất mà tôi biết nơi ‘Xin
chào’ được chính thức hóa là nhà hàng gà rán Kentucky. Và thú thật, tôi có
ác cảm với nó ngay từ lần đầu nó được áp dụng hồi tôi còn học cấp hai…
‘Xin chàooo!’ Thú thật tôi không hiểu vì sao KFC lại đề ra quy định này
cho nhân viên… Với phong cách hiện đại, chủ đề thức ăn nhanh và trẻ
trung của KFC, nói ‘Hi’ là gọn lẹ và hợp nhất với tiêu chí của nhà hàng.”
Chuyện Nghị là người Việt viết bài ở Vancouver để ủng hộ cách chào của
tiếng Anh, còn tôi là người Canada viết bài ở Hà Nội để ủng hộ cách chào
của tiếng Việt chứng tỏ rằng Thái Bình Dương đang ngày càng nhỏ đi.
Nhưng nước vẫn còn và mình nên trôi về vấn đề chính: từ “Xin chào” chưa
ổn. Nếu cảm giác của bạn Nghị là cảm giác phổ biến (và tôi tin thế) thì phải
tìm từ khác.
Cứ cho rằng “Xin chào” đã tuyệt chủng trong giao tiếp hằng ngày.
“Konichiwa” là nhân viên Nhật chào khách Tây giống cách họ chào khách
Nhật. Nhưng “Xin chào” (vì chết trong giao tiếp) là nhân viên Việt chào
khách Tây không giống cách họ chào khách Việt.
Mà sự phân biệt là thực chất của vấn đề. Một cách chào đành riêng cho
khách Tây, một cách ứng xử dành riêng cho khách Tây, (một mức giá dành
riêng cho khách Tây) - tất cả đều không ổn. Sự quý mến là nguyên lý nhân
quả: quý người ta là để người ta quý mình. Nhưng muốn được quý thì phải
biết mình là ai.
Tôi vẫn cho rằng nếu chỉ có hai lựa chọn “Hello)” và “Xin chào” thì các
anh chị làm nghề phục vụ nên chọn “Xin chào” để dùng với khách Tây.
Trong mắt đa số thì “Xin chào” thắng “Hello” tuyệt đối. Nhưng không phải
tiếng Việt chỉ mỗi sự lựa chọn ấy đâu. Tôi nghĩ tới nghĩ lui mới quyết định
