những người Tiểu Á này, đến khi rời bỏ nơi đây, Gultik đã để lại khá nhiều
bạn bè.
Anh đến New York vào tháng năm, năm 1908.
Thật là một nơi chỉ tổ làm cho người ta bối rối và chả có một ai để bầu bạn
chuyện vặt cả. Ở New York những năm tháng ấy rất ít người nói được hơn
ba thứ tiếng Armenia, Kurd, Thổ hay Ả Rập. Thật là cô đơn hết cỡ thợ
mộc.
Anh bèn đến Lynn, thuộc Massachusetts, xin việc trong một hãng giầy và
bắt đầu học chút tiếng Anh.
Việc thì nặng nhọc lắm, nhất là đối với những người to con. Không phải là
việc bằng đôi chân, bằng đôi vai hay thân thể cường tráng của mình, nó là
thứ việc khiến người ta phát điên lên được, làm rị mọ bằng những ngón tay
và vài ba cơ bắp của cánh tay, và hẳn nhiên cả với mắt nữa.
Anh làm ở hãng giày một năm và càng lúc càng cô đơn. Cũng có vài gia
đình người Armenia ở Lynn, nhưng anh không thích họ. Họ không giống
những người ở Gultik.
Một đêm, anh say khướt và một vị mục sư người Armenia gặp anh ngất
ngưởng qua các đường phố. Họ dìu nhau về nhà ông mục sư.
Ông mục sư người Armenia hỏi, Này con, con buồn gì quá vậy?
Người nông dân rên rỉ, Ôi, Cha ơi, con cô quạnh quá thể!
Ông mục sư nói, Chúa là Cha của con.
Anh nông dân nói, Điều đó hay lắm, nhưng Cha ạ, con cô đơn. Không có ai
để con trò chuyện gửi gắm. Ở Gultik con quen thân tất cả mọi người, cả
Đạo lẫn đời. Ồ, Cha ơi, ở Gultik đời nó đẹp đẽ biết chừng nào!
Ông mục sư nói, Con phải lấy vợ thôi.
