Ngày 14.5.1999, mưa tầm tã, tôi vượt một lèo 250 km từ Sài Gòn lên đến
Gia Nghĩa. Thuyết phục, năn nỉ mãi các anh công an huyện Gia Nghĩa vẫn
dứt khoát không dẫn đường, cũng không cho phép tôi bén mảng vào bãi đá
quí. Lý do đơn giản: nguy hiểm. Bãi đá saphire Trường Xuân từng được
mệnh danh là một “Texas City ở Việt Nam”. Trong bãi tập trung hầu như
không thiếu thứ gì các loại tệ nạn xã hội. Cư dân của bãi đá này (khoảng
hơn 1.000 người) chỉ gồm hai loại: những tên đầu trộm đuôi cướp trốn lệnh
truy nã và những con nghiện oặt xà lai, thiếu sức sống nhưng thừa máu
liều… Không còn cách nào khác, tôi quyết định gửi đồ đạc lại công an
huyện và bắt xe ôm một mình thâm nhập vào bãi đá. Để tăng cảm giác tự
tin, tôi nhét vào trước bụng một khẩu rulô có 5 viên đạn hơi cay và hơi
ngạt, thứ công cụ hỗ trợ “làm dáng là chính” được cơ quan cho phép mang
theo (có giấy phép) trong những chuyến công tác đường dài.
Không người dẫn đường, không quen biết ai, cũng chưa định… gặp tai
nạn, tôi không thể mạo hiểm đột thẳng vào khu vực lán trại của dân đào đãi
đá dựng lên xung quanh hai bờ suối Đăk Tol nằm kẹt giữa những ngọn đồi.
Để nâng tầm quan sát, tôi quyết định rúc lên rừng le mọc kín quanh ngọn
đồi phía Tây Bắc con suối. Chỉ cần có một chút xíu kinh nghiệm đường
rừng, bạn đọc cũng đã có thể hình dung ra tôi đã phạm những hai sai lầm
một lúc. Thứ nhất: chỉ có những kẻ thiếu hiểu biết mới công không đi rừng
vào mùa mưa. Thứ hai, lớp lá mục của rừng le chính là “thiên đường” của
các loài vắt, con nào con nấy to nần nẫn như ngón tay cái. Tiếng bước chân
đạp lên cành khô, lá mục của tôi đã khiến lũ vắt đang “ngủ say” thức giấc.
Chúng “nhổm” lên và búng đi nghe rào rào…
“Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” hay gọi là “có duyên nghề nghiệp”
thì cũng thế. Thiếu kinh nghiệm thậm chí có gọi là dốt nát đi chăng nữa
cũng chưa chắc đã là quá tệ. Khi bò lên hết đỉnh đồi có rừng le, tầm mắt đủ
quan sát mọi động tĩnh của vũng bãi đá, tôi chợt phát hiện ra có 4, 5 người
mặc quần áo như dân lao động cũng đang lui cui chui rúc trong rừng le như
tôi. Lúc này, tôi mới chợt nhớ ra: ở trước dãy nhà nát là lán trại của Xí
nghiệp đá quí Đắk Lắk dựng gần bãi khai thác, tôi có trông thấy một chiếc
