ông chủ hầm kia đã ra Đà Nẵng cách đó mấy hôm. Là chủ đất, Xuân đành
phải vay mượn, gom góp được 10 triệu đồng để người bị nạn được bạn bè
anh ta đưa về quê an táng. Dù chịu bỏ tiền ra, song cho đến lúc bị công an
mời lên, Xuân vẫn ngớ ra, không hề biết nạn nhân tên gì cả. Bãi vàng là
thế, cái đáng quan tâm là vàng, đâu phải là số phận một con người (?!).
Rải rác quanh các lối mòn vào bãi, tôi đã gặp cơ man những phần mộ vô
danh như thế. Số lượng mồ mả có tên và không tên được đắp sơ sài cứ ngày
một dày lên, nhiều lên, lẫn vào các lùm cây búi cỏ, lẫn vào mưa nắng và sự
khốn khổ của một kiếp tìm vàng. Vượt qua những chân dốc đầy mồ hoang
tham vọng ấy, hàng ngàn hàng vạn con người lại tiếp tục bạt núi, xuyên
rừng lần đến bãi vàng, không thèm đếm xỉa đến một ngày chính họ cũng sẽ
góp thêm cho núi hoang rừng trọc một nấm mồ hoang không hương khói.
Đào vàng là phạm pháp, nhưng chưa có sự trừng phạt của luật pháp, những
phận người tôi gặp cũng đã đủ cơ cực, khốn khổ lắm rồi. Chia tay, tôi cứ bị
ám ảnh bởi tiếng anh thợ Nguyễn Văn Tân nói gần như khóc:
– Anh thông cảm, đừng chê bọn tôi lỗ mãng. Đã mò vào đây, có đứa nào
dám nghĩ mình là một con người nữa đâu(!).
Theo yêu cầu của công an huyện, chủ bãi Nguyễn Văn Xuân dành tạm
gác công việc đào đãi để về tường trình vụ tai nạn tại hầm của anh. Theo
chân Xuân và những người công an, tôi cũng hạ sơn trở lại đồng bằng. Đến
trước ủy ban nhân dân xã Phước Thành, chúng tôi ghé lại quán nước của
Diễm, cô gái 25 tuổi có đôi mắt buồn và đẹp - người mà tôi đã có dịp làm
quen trước đó gần chục hôm. Tôi hỏi em, vì lẽ gì mà lại bỏ đồng bằng tìm
đến tận đây, miền sơn cước hoang dã, có tìm đỏ mắt cũng không kiếm được
một tâm hồn biết trân trọng một đôi mắt đẹp. Em đáp gọn lỏn:
– Mưu sinh!
Chao ôi, đồng tiền ma lực quá. Xin cam đoan, ở Phước Sơn, chính tiền
và vàng mới là sức mạnh vô địch để con người bạt núi xẻ rừng chứ hoàn
toàn không phải tình yêu. Nhưng khi biết chúng tôi sắp rời bãi vàng, vẻ bất
cần của Diễm hầu như biến mất. Rất yếu đuối, em hỏi tôi một câu tối nghĩa:
