thời đó hơn khu vực nằm giữa thượng nguồn sông Hudson và những hồ
nước lân cận.
Nơi đây, thiên nhiên đã tạo cho việc hành quân của các chiến binh những
thuận lợi quá rõ rệt khiến họ không thể bỏ qua. Hồ Champlain
trải dài từ
biên giới Canada và ăn sâu vào địa phận bang New York kế cận, hình thành
một lối đi thiên tạo trên một nửa quãng đường quân Pháp bắt buộc phải
chiếm được để đánh kẻ địch. Gần cuối phía Nam hồ Champlain có một hồ
khác chảy vào: nước hồ này trong đến nỗi đã được các nhà truyền giáo
dòng Tên đặc biệt chọn để làm lễ rửa tội và xin đặt tên cho nó là hồ “Thánh
Lễ”. Những người Anh kém mộ đạo hơn nghĩ rằng họ đã làm vinh dự cho
dòng nước trong vắt khi lấy tên hoàng tử đương vị, ông hoàng thứ hai dòng
họ Hanover để đặt tên cho hồ này. Các nhà truyền giáo và người Anh đã
liên kết lại để tước đoạt của những chủ nhân ngờ nghệch vùng rừng rú này
cái quyền tự nhiên được duy trì tên gốc của hồ là “Horican”
.
Lượn khúc giữa vô vàn hòn đảo, núi non bao bọc xung quanh, “hồ thiêng
liêng” chạy dài thêm mười hai dặm về phía Nam. Tới đây có một cao
nguyên chặn đứng dòng nước lại. Bắt đầu một cuộc chuyên chở đường bộ
cũng trên chừng ấy dặm đưa nhà thám hiểm tới bờ sông Hudson; từ quãng
này, thuyền bè đi lại được theo nước triều, trừ những khúc có thác nước
ngăn cản - gọi theo danh từ địa phương là kẽ nứt.
Để thực hiện những kế hoạch quấy rối táo bạo, với một tinh thần gan dạ
không mệt mỏi, người Pháp dám vượt cả những đèo xa xôi và hiểm trở của
rặng núi Alleghany
; cho nên ta có thể dễ dàng hình dung được rằng sự sắc
sảo nổi tiếng xưa nay của họ sẽ không bỏ qua những thuận lợi thiên nhiên
của miền đất mà chúng tôi vừa tả ở trên. Nơi đây thật sự đã trở thành một
võ trường đẫm máu diễn ra hầu hết những cuộc giao tranh giành quyền bá
chủ các thuộc địa. Đồn lũy được dựng lên tại những điểm trấn ngự mạch
máu giao thông, bị chiếm đi chiếm lại, bị phá trụi rồi lại được dựng lên mỗi
khi chiến thắng ngời sáng trên lá cờ đối phương. Trong khi người nông phu
phải chùn bước trước những đèo hiểm trở và rút vào các phần đất an toàn
hơn của những vùng định cư cũ thì những đạo quân lớn hơn cả những đạo
