NGƯỜI ĐÁNH CẮP SỰ THẬT - Trang 69

cho con. Ông hương bộ đều hẹn mọi người qua sáng mai, rồi tuốt về nhà.
-Mẹ nó có biết thằng Út đi đâu không, sao sáng nay không ra đình ?
Bà hương bộ cũng xẳng lại chồng :
-Sổ bộ giấy tờ thì bắt con trai làm. Còn lương tiền có đồng nào thì đem
dưng cho mấy con mẹ góa chồng với sòng cờ bạc.
Có, ông hương bộ Quứt có cờ bạc trai gái, song đấy không phải là chỗ sở
trường của ông. Sở trường của ông là biết cách xoay trở để giữ chỗ ở chính
trường. Cảnh quan trường ở làng coi vậy mà cũng đủ các khía cạnh của
cảnh quan trường ở tỉnh hay ở phủ huyện, thậm chí cũng quyết liệt như ở
triều đình. Phải nói ở làng Dầu bấy giờ ông Quứt là kẻ duy nhất có thể làm
hương bộ, chức việc làng lo về các thứ giấy tờ sổ bộ của làng. Nhưng vốn
liếng chữ Hán của ông, nhờ nó ông mới được bầu vào chức ấy, lại là thứ
sắp bị bãi bỏ. Như thế khi chữ quốc ngữ theo mẫu tự La Tinh được thay
hẳn chữ Hán trong tất cả các giấy tờ sổ bộ thì chắc hẳn ông không thể ngồi
ở ghế hương bộ. Để đối phó với cái tương lai quá gần và quá trắc trở này,
ông đã đem thế chấp một khoảnh ruộng tư, lấy tiền thuê hẳn một thầy dạy
học ở phủ đến nhà dạy cho ông chữ quốc ngữ. Chí thì lớn đấy, nhưng đám
chữ nghĩa ấy chẳng thể nằm lại nơi đầu óc một người vốn quen nghĩ ngợi
về mấy bà góa còn trẻ với cảnh thắng bạc ở các sòng bài. Có nghĩa đọc theo
thầy giáo thì được, song, đọc xong thì đám chữ nghĩa ấy tuột khỏi đầu óc
ông. Lập tức ông chuyển chỗ học cho đứa con trai út (những anh chị của nó
đều bám lấy việc ruộng nương) Bà Quứt mừng, vì thấy chồng biết lo cho
tương lai của con. Nhưng thằng Út vừa biết đọc biết viết thì ông Quứt cho
ông thầy nghỉ dạy.
-Bắt đầu từ hôm nay con ra đình làng với cha
Nghe ông Quứt bảo, thằng Út không hiểu :
-Ra đình làng chi?
-Làm việc làng chứ chi
Tất nhiên là thằng con trai út tám tuổi của ông hương bộ Quứt thích làm
việc làng
hơn là ngồi học chữ.
Ông Quứt bắt đầu làm lại các sổ bộ đinh điền thuế má của làng. Ông đọc