bọn buôn đồ cũ gièm pha món hàng người ta đem đến… nhất là khi người
bị chúng bóc lột lạ là một kẻ bị thất thế.
Ôi chao! Thà đi đập đá dưới trời nắng dữ còn hơn!
- Cậu nói thế! Lăngđriô kêu lên với tôi; anh ta đã bỏ trường Sư phạm
để làm thư ký cho một vị quan to trường Xoocbon, vị đó chết, để anh lâm
cảnh túng thiếu.
Anh trở thành cái nạng của Guyxta Plăngsơ; cụ Plăngsơ cũng chết nốt!
Và Lăngđriô, từ bao năm nay, khạc ra máu; chính là anh ta vừa ho,
vừa cất giọng rè rè để quất vào lời cầu mong đầy tham vọng của tôi, với
tiếng cười nhát gừng của anh chàng tinh quái đang hấp hối.
Anh ta thì đã thử tất cả mọi cách rồi – kể cả đi ăn xin.
Anh không giấu, anh phun lời thú nhận lẫn cả những mảnh phổi nát
của anh vào mặt cái xã hội đã cho phép đói nát gặm nhấm lá phổi – và danh
dự của anh!
Thậm chí vì anh mà tôi bị coi là một tên vô lại đối với những kẻ ngoài
mồm thương hại anh và thích thú nghe anh kể lại chuyện vừa làm điệu bộ
cái cảnh đi ăn xin.
- Phải tôi, tôi đã thét lên, tôi ưng chặn người kia lại và bảo hắn: “Đưa
tao tiền mua bánh, không tao giết chết!”
Bọn họ liền che mặt đi!
- Đó là vì hắn có thể làm như hắn nói!
Đúng, thà tôi đi ăn cướp ở một xó rừng còn hơn là đứng ăn mày ở bên
một cột mốc; nhưng tôi cũng ưng đập đầu vào tường hoặc đâm đầu xuống
sông, hơn là không giữ được trọn vẹn lòng thành thực. Đấy là một dụng cụ
mà tôi phải giữ cho trong trắng và sắc như một lưỡi dao mới tinh.
Lôriô lại cười giễu.
- Lòng thành thực của cậu ấy à? Cậu sẽ ngoẻo vì nó, cũng như tớ sẽ
chết vì bệnh lao. Có điều là có lẽ chúng phải giết cậu bởi vì cậu thì cậu
vững vàng… Nhưng nếu cậu tưởng sẽ được ăn no nhờ mấy quyển tự vị, và
